Religieuze leiders: Kabinet handelt immoreel als het ontwikkelingsgeld gebruikt voor asielopvang

Leiders en vertegenwoordigers van een brede waaier aan religieuze stromingen roepen het kabinet op om geen geld voor ontwikkelingssamenwerking te gebruiken voor de asielopvang in Nederland. In een gepeperde brief aan premier Mark Rutte en de ministers Sigrid Kaag (financiën) en Wopke Hoekstra (buitenlandse zaken) noemen ze die beslissing ‘immoreel’.

In totaal scharen 24 religieuze en levensbeschouwelijke organisaties zich achter de oproep, waaronder de Raad van Kerken, het Contactorgaan Moslims en Overheid, het Nederlands-Israëlitisch Kerkgenootschap en het Humanistisch Verbond. De brief is een initiatief van rabbijn Awraham Soetendorp.

‘Wij doen een dringend beroep op u, bewindslieden, en de fractievoorzitters en woordvoerders in de Tweede Kamer, om deze voorgenomen bezuiniging te heroverwegen, voor de kwetsbaren en armen, wereldwijd’, staat in de brief.

‘Armoedebestrijding in ontwikkelingslanden kind van de rekening’

In de voorjaarsnota die het kabinet deze maand presenteerde, staat het voornemen om de gestegen kosten van de opvang van asielzoekers deels te dekken door geld weg te halen bij de begroting voor ontwikkelingssamenwerking. Voor 2025 en 2026 zou het gaan om een bedrag van 1,1 miljard euro per jaar. Dat is een kwart van de begroting voor ontwikkelingssamenwerking.

‘De afweging om te kiezen om de armoedebestrijding in ontwikkelingslanden af te schalen, om een sociaal en politiek probleem hier op te lossen, achten we zelfs immoreel: de allerarmsten betalen de prijs’, zo schrijven de religieuze organisaties. ‘Dit oogt niet alleen niet-proportioneel, maar beschouwen wij ook als onrechtvaardig omdat middelen bestemd voor het bestrijden van structurele armoede in lage-inkomenslanden nu worden ingezet om een van de gevolgen van die armoede – migratie – in Nederland te bekostigen.’

De organisaties juichen het toe dat de begroting voor armoedebestrijding in eigen land een van de weinige beleidsterreinen is die worden ontzien door de aangekondigde bezuinigingen, maar betreuren het ‘dat de armoedebestrijding in ontwikkelingslanden het kind van de rekening zal zijn’.

‘Het mooi klinkende motto van het kabinet – ‘Omzien naar elkaar, vooruitkijken naar de toekomst’ – wordt er ernstig door ontsierd en lijkt eerder ons eigenbelang te dienen dan de zorg voor kwetsbaren.’

Coalitie is verdeeld

Al snel na de presentatie van de voorjaarsnota klonk kritiek vanuit de Tweede Kamer. “Nederland wordt de grootste ontvanger van onze eigen ontwikkelingssamenwerkingshulp”, zei Joris Thijssen (PvdA). “Voor mijn partij en voor GroenLinks is het een gotspe dat dat gaat gebeuren.”

Ook binnen de coalitie rommelt het. De VVD staat vierkant achter het besluit. De Kamerfracties van zowel D66 als ChristenUnie willen dat het kabinet op z’n minst een bovengrens aangeeft voor het bedrag dat kan worden weggehaald bij ontwikkelingssamenwerking. Eerder noemden CDA en ChristenUnie een bedrag van 500 miljoen euro als maximum. Over het recente voorjaarsnotabesluit houdt de CDA-fractie zich tot nu toe op de vlakte.

In het recente verleden hebben de religieuze organisaties twee keer een dringende oproep gedaan aan het kabinet, één keer met succes. Bij het begin van de coronapandemie schreven zij in april 2020 een vergelijkbare brief, waarin ze het kabinet-Rutte III vroegen om minstens 1 procent van het economische noodpakket voor coronahulp (destijds 90 miljard euro) naar ontwikkelingslanden te sturen. Na pittige discussies binnen de coalitie werd dat uiteindelijk 500 miljoen (iets meer dan 0,5 procent).

Lees ook:
Kabinet wil miljarden voor ontwikkelingshulp investeren in de asielopvang: ‘Onacceptabel’

Nu de kosten voor de asielopvang toenemen, blijven miljarden euro’s bestemd voor ontwikkelingshulp in Nederland. De kwestie verdeelt de coalitie, alweer.

Voldoet het noodplan om de crisis in asielopvang te bezweren?

Met een noodplan wil staatssecretaris Van der Burg een crisis in Ter Apel voorkomen. In hoeverre helpen de nieuwe maatregelen?