Presidium zet onderzoek naar oud-Kamervoorzitter Khadija Arib door. ‘Anders zijn we geen knip voor de neus waard’

Het besluit om extern en onafhankelijk onderzoek te laten doen naar oud-Kamervoorzitter Khadija Arib is ‘zorgvuldig en rechtmatig’ tot stand gekomen. Dat onderzoek zal doorgaan, ook nu Arib heeft besloten de Tweede Kamer te verlaten.

De huidige Kamervoorzitter Vera Bergkamp heeft dit maandag namens het presidium (dagelijks bestuur) laten weten. Diverse fractieleiders vanuit de oppositie vroegen om deze verklaring. Ze vonden Bergkamp de afgelopen dagen ‘oorverdovend stil’ over dit unieke besluit van het presidium.

Dat het dagelijks bestuur onderzoek wil laten doen naar Arib, lekte vorige week woensdag uit via NRC. De krant berichtte dat er deze zomer bij het presidium anonieme meldingen over de vorige Kamervoorzitter zijn binnengekomen, die duiden op ‘machtsmisbruik’. Arib zou een ‘schrikbewind’ hebben gevoerd, waar ambtenaren het slachtoffer van werden.

Arib werkt niet mee aan ‘schijnonderzoek’

De PvdA’er betichtte Bergkamp van een persoonlijke afrekening en verklaarde niet mee te willen werken aan het ‘schijnonderzoek’. Afgelopen weekend maakte Arib bekend dat ze de Tweede Kamer verlaat, na 24 jaar. Ze rept over ‘dolkstoten’ en ‘schadelijk handelen door het presidium’. “Ik ben bereid veel te verdragen, maar ieder mens heeft zijn grens. Het betreft hier aanvallen op mijn waardigheid.”

Arib is ook verbolgen dat ze via de media moest vernemen dat er een onderzoek naar haar komt. Bergkamp noemt het in een reactie ‘zeer betreurenswaardig’ dat dit nieuws naar buiten is gekomen voordat de oud-voorzitter was ingelicht. De dagen na de publicatie in NRC heeft Bergkamp geprobeerd contact met haar te zoeken, om de kwestie toe te lichten en om haar uit te nodigen voor een gesprek. Uit het ‘besluitvormingsproces’, dat het presidium maandagavond openbaar heeft gemaakt, blijkt dat Arib dat contact ontweek. Zaterdagavond publiceerde ze haar afscheidsbrief.

Bergkamp benadrukt dat het presidium rond het besluit om onderzoek in te stellen niet over één nacht ijs is gegaan. Na het zomerreces is er vier keer vergaderd over de anonieme klachten. Een van de melders wees het presidium erop dat tijdens het voorzitterschap van Arib (2016-2021) 28 medewerkers zijn vertrokken. Omdat de PvdA’er de beoogd voorzitter van parlementaire enquête corona was, groeide er angst onder nog zittende ambtenaren dat zij ‘mogelijk in een onveilige en te belastende werkomgeving’ zouden moeten werken.

Het vertrek van Arib heeft voor onrust binnen de PvdA gezorgd

Het presidium heeft advocatenkantoor Pels Rijcken om advies gevraagd. Die concludeerde in een maandag gepubliceerd verslag dat de anonieme brief over Arib ‘concrete voorvallen bevat die passen bij eerdere (concrete en ernstige) signalen van een onveilige werkomgeving’. Er lijkt geen sprake van een ‘geïsoleerd incident’, maar van een ‘breder structureel probleem’. Pels Rijcken memoreert dat een werkgever een zorgplicht heeft en dat moet worden onderzocht in hoeverre de anonieme klachten kloppen.

Bergkamp zei maandagavond dat zij en de rest van het presidium ‘geen knip voor de neus waard zouden zijn’ als ze het advies van de advocaat niet opvolgen. Ze houdt hoop dat Arib wil meewerken aan het onderzoek, hoewel de kans daarop uiterst gering is.

Het vertrek van Arib heeft ook voor onrust binnen de PvdA gezorgd. Diverse partijprominenten verwijten de Tweede Kamerfractie onvoldoende in de bres te zijn gesprongen voor Arib. De PvdA houdt zaterdag een partijraad over de kwestie.

Lees ook:

De zaak-Arib: een systeemcrash die de hele Tweede Kamer kan raken

Het onderzoek naar oud-Kamervoorzitter Arib zet een politiek onvoorspelbare kettingreactie in gang. Het kan huidig voorzitter Bergkamp treffen.