Pranks met politici: van een ‘medewerker’ van Navalny in badjas tot de vrijlating van ‘terrorist’ Jablabla

Kamerleden zien zelf wel wanneer ze voor de gek worden gehouden. Of niet? Navalny’s geschminkte nep-medewerker stond de parlementariërs in badjas te woord.

Deepfake Kremlin-agenten of slechte grappenmakers in een badjas? Wie de ontluisterende beelden ziet van de Kamerleden van de commissie buitenlandse zaken en hun ontmoeting met Navalny’s ‘medewerker’ Leonid Volkov kan maar één conclusie trekken. Het nepgehalte ligt er net als de schmink duimendik bovenop. De grappenmakers, pro-Kremlin-vloggers die bekend zijn onder de namen Lexus en Vovan, zetten de video vorige week online op hun eigen kanaal. De besloten sessie van de Kamerleden met de vermeende stafchef van de Russische dissident Aleksej Navalny vond half april al plaats. Het nieuws veroorzaakte aanvankelijk sensatie omdat het om een deepfake zou gaan. Voorspellingen over meer van dit soort politieke infiltratie waren niet van de lucht. Beelden van de sessie ontbraken toen nog.

Nu blijkt dat de Kamerleden zelf hun lachen nauwelijks in kunnen houden. Als de nep-Volkov aan het eind om bitcoins blijft bedelen met een roze spaarvarken in zijn hand en opschept dat hij een coole Tik-tok-ster is (‘I’m dancing all the time’), moet GroenLinks-Kamerlid Tom van der Lee hardop grinniken. What is funny?!, bijt de nep-Rus hem toe. ‘Don’t you believe me?’ Van der Lee blijft beleefd: ‘I have to take your word for it’.

Maar ook aan het begin gaan de wenkbrauwen al omhoog, als de nep-Volkov de Kamerleden adviseert in hongerstaking te gaan. Desondanks proberen de Kamerleden de man voortdurend serieus te vragen welke sancties tegen Rusland gewicht in de schaal zouden leggen. Maar hij blijft zijpaadjes inslaan, zoals de anekdote over de Oekraïense parlementariër die zijn ‘ass’ aan de Russische ambassade heeft laten zien. Achteraf is het opvallend hoe lang de commissieleden in de plooi blijven, bij uitweidingen over het schiereiland de Krim als mandarijntje (‘die kunnen we delen met iedereen’) en een aankondiging van Russische beïnvloeding van het Eurovisiesongfestival. ‘How can we help your case?', probeert Gert-Jan Segers nog maar eens. ‘Our gays? We don’t have gays in our organisation’, antwoordt de Rus met rollende ogen.

Andere parlementariërs die mikpunt werden van de badjas-Volkov hadden minder geduld. Het Canadese parlement beëindigde een soortgelijke ontmoeting vrij snel. Litouwse parlementariërs speelden een grote rol in het ontmaskeren van wat zij ‘Kremlin-misdadigers’ noemen.

Borat-taferelen

De Tweede Kamer trekt er lessen uit. Volgens Kamervoorzitter Vera Bergkamp moet voortaan de identiteit van gesprekspartners beter worden gecontroleerd. Overigens is het niet de eerste keer dat Kamerleden voor de gek worden gehouden, of een poging daartoe voor de kiezen krijgen. Bekendste slachtoffer van zo’n prank is PvdA’er John Leerdam, die in 2012 in een radiogesprek met presentator Giel Beelen jammerlijk onderuit ging.

Een verslaggever vraagt hem te reageren op uitlatingen van de Israëlische leider Ariel Sharon, die toen al jaren in coma lag. Leerdam gaat ook serieus in op de verzonnen vervroegde vrijlating van de niet-bestaande terrorist Jael Jablabla. Het PvdA-Kamerlid trad na het incident af, omdat hij vond dat hij niet meer geloofwaardig kon functioneren.

Ondanks het kwaadaardige aspect van de Volkov-video is het grappen uithalen met politici in Nederland nog geen schering en inslag. Amerikaanse politici moeten al jaren op hun hoede zijn voor Borat-komiek Sacha Baron Cohen. In zijn laatste film zette hij Rudy Giuliani nog bijna letterlijk in z’n hemd toen die wilde ingaan op avances van een door Baron Cohen gestuurde nep-journaliste.