ProfielWopke Hoekstra
Past partijleider Wopke Hoekstra nog bij het CDA-verhaal?
De positie van Wopke Hoekstra als CDA-leider wankelt. Hij werd binnengehaald als redder en als ‘de nieuwe Lubbers’. Daar is weinig van over.
Wopke Hoekstra wist niet wat hij aanmoest met de rode boerenzakdoek die hij in handen kreeg gedrukt, afgelopen zomer op een crisisbijeenkomst van het CDA. Een boze melkveehouder, raadslid voor de partij, wilde dat de CDA-leider de zakdoek aan zijn dienstauto zou vastknopen uit sympathie voor de boeren.
“Of aan je vliegtuig, want volgens mij ben je vaker met het vliegtuig”, werd hem daarbij hardhandig ingewreven. Hoekstra was te veel in het buitenland en te weinig bezig met de partij. Hij was pijnlijk onzichtbaar geweest in de stikstofcrisis die in de zomermaanden het land op zijn kop zette, vond de traditionele achterban op het platteland. Letterlijk luidde het verwijt: “Waar was je, Wopke?!”
Meer bestuurder dan politicus
De boerenzakdoek verdween ongemakkelijk in de broekzak en kwam niet meer tevoorschijn. Hoekstra onderging de kritiek gelaten. Hij is niet het soort politicus dat op zo’n crisisbijeenkomst de zaal altijd voor zich wil weten te winnen. “Meer een bestuurder dan een politicus”, vond hij zelf ooit, een uitspraak die dateert uit de tijd vóór hij partijleider werd.
Hoe lang is Wopke Hoekstra nog de leider van de christen-democraten? Dinsdag was de partij opnieuw in crisis bijeen en dit keer ging het ook over de vraag of de leider nog wel de juiste man is op de juiste plek na de historisch slechte verkiezingsuitslag. Na ‘een intensief en indringend gesprek’ besloot de partij hem aan te houden.
‘De nieuwe Ruud Lubbers’
“Een bedrijfsongeval”, noemt CDA-kenner en historicus Pieter Gerrit Kroeger achteraf de benoeming van Hoekstra tot politiek leider in december 2020. Op het laatste moment moest Hoekstra de lijsttrekker worden. De reeds gekozen lijsttrekker Hugo de Jonge werd hardhandig naar de zijlijn gedirigeerd. “Er werden op Hoekstra al langer verwachtingen geprojecteerd dat hij een wonder voor het CDA zou verrichten. De nieuwe Ruud Lubbers, zo werd hij gezien. Met hem zou de partij weer de premier leveren zoals vroeger”, zegt Kroeger, die diverse boeken over de partij schreef.
Die torenhoge verwachtingen waren vooral gebaseerd op Hoekstra’s imago van strenge minister van financiën. Kiezers rechts van het midden bewonderden hem als de ‘blokkeerfries’ die hard ‘nee’ durfde te zeggen tegen linkse wensen en ook tegen zuidelijke Europese landen. Hij redde KLM door voor veel geld aandelen te kopen, ook dat maakte hem destijds populair. Dat Hoekstra tegelijk een wat afstandelijk imago had van een ‘consultant’ in de politiek was destijds nog geen nadeel.
Vertrek Omtzigt
Maar bij de Kamerverkiezingen van 2021 haalde hij slechts vijftien zetels binnen. Van de bravoure was weinig meer over. Een misrekening was dat hij ging schaatsen in Thialf terwijl de rest van Nederland wegens coronabeperkingen dat niet mocht. Politieke problemen stapelden zich op toen uitkwam dat hij achter de schermen – samen met Hugo de Jonge – had geprobeerd Kamerlid Pieter Omtzigt te ‘sensibiliseren’. Hoekstra wist Omtzigt niet te behouden voor het CDA.
Maar Hoekstra is ook een overlever. Hij wist in september 2021 na een spannend partijcongres de achterban te overtuigen dat hij door kon, ondanks de chaos in de partij. In de peilingen stond het CDA nog maar op tien zetels. Thema’s waar hij zich voor beloofde in te zetten waren ‘eigentijds verbinden’ en ‘moderne solidariteit’.
Wat is het verhaal van het CDA?
CDA-kenner Kroeger vindt dat Hoekstra aan de slag moet met de kernwaarden van zijn partij. Zich eruit redden door binnen het kabinet hard te onderhandelen over stikstof zal niet helpen.
“Dat het steeds weer misgaat, heeft een diepere oorzaak. Wat wíl het CDA? Wat is de boodschap en is het verhaal inhoudelijk op orde? Er is dit jaar ook weer campagne gevoerd met de boodschap dat er inhoudelijk heus wel een nieuw verhaal is. Maar er lag al een nieuw verhaal, sinds 2019. Nog elk jaar zet de partij nieuwe accenten, ook Hoekstra wilde het zelf weer anders. Het CDA is nog steeds niet zeker van het eigen verhaal. Daar moet de redding beginnen, niet bij het vervangen van de personen.”
Lees ook:
Hoekstra blijft aan als CDA-leider, na ‘intensief en indringend’ gesprek met partijtop
Wopke Hoekstra blijft aan als leider van het CDA. In navolging van de provinciale bestuurders zegt hij de kloof tussen Den Haag en het platteland te willen dichten.
Hoe de kloof te dichten, vraagt het CDA zich af
Het is aan het kabinet om met wijzigingen in het stikstofbeleid te komen, niet aan de provincies. Dat zegt CDA-fractievoorzitter Pieter Heerma, die vindt dat het kabinet consequenties moet verbinden aan de verkiezingsuitslag toen BBB de grootste werd in alle provincies.
