Overheid scheldt onverwacht alle schulden van slachtoffers toeslagenaffaire kwijt

De gedupeerde ouders in de toeslagenaffaire krijgen al hun nog openstaande schulden van alle overheidsinstanties kwijtgescholden. Het kabinet zet alles op alles om ervoor te zorgen dat private schuldeisers, zoals woningcorporaties, zorgverzekeraars en banken, dat voorbeeld volgen. “Alles is erop gericht dat de ouders nu snel met een schone lei verder kunnen met hun leven. Dat verdienen ze”, verklaarde staatssecretaris Alexandra van Huffelen (Financiën) maandag.

Afgelopen vrijdag maakte deze krant – op de dag dat het kabinet aftrad vanwege het toeslagenschandaal – bekend dat de Belastingdienst zelf nog steeds het grootste obstakel is om daadwerkelijk de problemen van deze gedupeerde ouders op te lossen. In december zegde het kabinet de gedupeerden na veel druk uit de Kamer toe dat ze ieder binnen drie maanden 30.000 euro tegemoet kunnen zien als een eerste compensatie. Ouders die recht hebben op meer geld, krijgen dat deel later.

Maar vrijdag bleek dat de Belastingdienst halsstarrig vast hield aan de rol van eerste schuldeiser en het grootste deel van de toegezegde 30.000 euro alweer opeiste voordat het geld was uitgekeerd. Daardoor zouden deze ouders nauwelijks geld overhouden van het toegezegde bedrag.

De beroepsvereniging van bewindvoerders stapte vorige week uit het overleg waarin verschillende partijen gezamenlijk een oplossing voor de ouders probeerden te zoeken. Het lukte niet om overeenstemming te bereiken. “Het is niet uit te leggen dat de Belastingdienst gedupeerde ouders met de ene hand compenseert en met de andere hand incasseert”, stelde de Vereniging Nederlandse Gemeenten maandagavond.

Zo ontstond er een kafkaëske situatie, die diverse demissionaire bewindslieden afgelopen dagen niet konden uitleggen. Minister Wopke Hoekstra van financiën beloofde bij het tv-programma ‘Op1’ met staatssecretaris Van Huffelen een oplossing te zoeken.

Private schuldeisers onder druk

Die oplossing is nu dat de overheid alle schulden kwijtscheldt bij instanties als UWV, gemeenten, het CAK, DUO en de Sociale Verzekeringsbank. Tegelijkertijd zet het kabinet private schuldeisers onder grote druk hetzelfde te doen door publiekelijk hiertoe op te roepen. De Nederlandse Vereniging van Banken kon maandag nog niet inhoudelijk reageren omdat het nieuws ‘nog erg vers’ is. Ook Aedes, die de woningcorporaties vertegenwoordigt, en energiebrancheclub Energie-Nederland komen pas later met een reactie.

Of Van Huffelen bedrijven ook financieel gaat compenseren voor de kwijt te schelden bedragen wil ze niet zeggen. Hoeveel geld het kabinet uittrekt voor deze hersteloperatie weet de staatssecretaris niet. “Maar ongeacht wat het gaat kosten, we gaan het betalen.”

De Belastingdienst heeft inmiddels contact met zo’n 12.600 van de tenminste 27.000 ouders die benadeeld zijn omdat ze ten onrechte van fraude zijn beschuldigd. Van Huffelen schrijft in een Kamerbrief dat zij er alles aan doet om ‘zoveel mogelijk van deze ouders reeds in februari en maart uit te betalen’. Uiterlijk 1 mei moet iedereen die recht heeft op die 30.000 euro dat bedrag op zijn of haar rekening hebben.

De kwijtschelding van de schulden komt onverwacht én op de avond voor het belangrijke debat over de toeslagenaffaire. Dinsdag legt premier Rutte in de Kamer een verklaring af over de val van zijn derde kabinet, aansluitend moet hij zich verantwoorden voor de harde conclusies van de commissie-Van Dam, die vorige maand constateerde dat de overheid de afgelopen jaren in de jacht op ‘fraudeurs’ de beginselen van de rechtsstaat heeft geschonden. Dat debat dreigde overschaduwd te worden door de voortslepende schuldenproblematiek van de slachtoffers. Van Huffelen hoopt dat de ‘schone lei’ die de overheid hen wil bieden, voor enige rust zorgt.