Onderzoek: De coronacrisis maakt van Mark Rutte een staatsman

Hij zegt dat hij de knoop nog niet heeft doorgehakt, of hij doorgaat na de verkiezingen. En, zo voegt Mark Rutte daar dan bescheiden aan toe, “dan moeten ze me ook nog willen”. Rutte is komende week op 14 oktober tien jaar premier van – in zijn woorden – dit ‘waanzinnig gave’ land. Een land waar het aantal besmettingen opnieuw snel stijgt, en waar de premier gisteren toegaf dat het niet gelukt is de urgentie daarvan voldoende over te brengen. Hij waarschuwde dat nieuwe beperkingen in de lucht hangen als de cijfers dit weekend niet verbeteren.

Maar de kritiek op de virusbestrijding lijkt Rutte niet aan te kleven. Twee derde van de Nederlanders vindt dat hij het als premier de afgelopen tien jaar goed heeft gedaan; aan het begin van de coronacrisis in maart was dit 42 procent. Ruim veertig procent zegt dat hij nog vier jaar in het Torentje mag blijven, zo blijkt uit een onderzoek van I&O Research in opdracht van Trouw.

Virusaanpak mag strenger

Niet dat de Nederlanders zijn fouten niet zien. Dat zeker wel. Rutte belooft dingen die hij niet waarmaakt. Hij heeft te weinig oog voor de armen en zwakkeren in de samenleving. Zijn virusaanpak mag strenger en sneller. Het land is onder Ruttes drie kabinetten meer gepolariseerd geraakt, vindt 60 procent, terwijl de solidariteit tussen bevolkingsgroepen volgens 65 procent niet is gegroeid. ‘Slechts’ een derde vindt dat de Nederlandse burger beter af is na tien jaar Rutte. Toch overheerst de waardering voor de premier, opmerkelijk genoeg bij kiezers van links tot rechts.

Onderzoeksbureau I&O Research legde afgelopen week een representatieve steekproef van 2300 Nederlanders een uitgebreide vragenlijst voor. Als één ding duidelijk naar voren komt uit het onderzoek is het dit: de coronacrisis heeft van Rutte een staatsman gemaakt. Die overigens best straattaal als ‘bek houden’ mag bezigen, vindt een ruime meerderheid. Tijdens eerdere crises in zijn premierschap, zoals de financiële crisis of het drama van vlucht MH17 trad dit effect van staatsmanschap niet op. Ook andere partijleiders worden niet meer gewaardeerd vanwege hun optreden tijdens de coronacrisis, op Lodewijk Asscher van de PvdA na.

VVD-kiezers waarderen hun man in het Torentje uiteraard het meest, maar zij staan daarin niet alleen. Vooral CDA-stemmers zijn positief (81 procent, tegen 98 procent van de VVD). De mannenbroeders van de SGP (75 procent) en de collega-liberalen van D66 (80 procent) mogen hem ook graag. Zelfs de kiezers van partijen die in de vorige kabinetten met de VVD regeerden en daardoor flink aan zetels verloren, vinden dat hij het goed doet: twee derde van de PvdA-kiezers (61 procent) en opvallend genoeg een kwart van de aanhang van Geert Wilders’ PVV.

Nog vier jaar?

Over de vraag of Rutte nog vier jaar premier mag blijven, verschillen de meningen sterk per partij. De aanhang van Thierry Baudet van Forum voor Democratie is het felst tegen, op de voet gevolgd door de PVV-stemmers en SP-kiezers. Een meerderheid van CDA- (59 procent) en ChristenUnie-kiezers (53 procent) wil daarentegen dat hij blijft. Dat zegt waarschijnlijk ook iets over de tevredenheid van deze kiezers met de huidige coalitie.

De aantrekkingskracht van Rutte op kiezers buiten de VVD is volgens Peter Kanne van I&O Research opvallend veel sterker dan bij Ruttes voorganger Jan Peter Balkenende. “Rutte roept weinig aversie op en geniet van links tot rechts waardering. Men vergeeft hem zijn fouten, vooral omdat hij dit verdeelde land zo goed bij elkaar houdt.” Bij zijn aantreden in 2010 was Rutte bepaald geen stemmentrekker; nu is hij een kanon, aldus Kanne. “Ongeveer een kwart van het aantal zetels dat de VVD nu heeft in onze peiling (39 zetels) komt op het conto van Rutte.”

Bekijk hier het volledige I&O-onderzoek naar 10 jaar premier Rutte.

Een nadere analyse van het onderzoek:

Mark Rutte: de rechtse premier die door linkse kiezers wordt vertrouwd

Hoe ziet Nederland Mark Rutte? Een rechtse premier die ondanks alles toch ‘de boel bij elkaar houdt’. Wat is zijn geheim? Nederlanders zien zijn vele fouten wel, maar ze vergeven het hem. En willen graag een biertje met hem drinken.

Rutte is geen Merkel, en wil dat ook niet zijn

Een terugblik op tien jaar premierschap, waarin hij samenwerken tot politieke norm verhief, in een wereld waar de confrontatiepolitiek in opmars is. Maar waar hij terugdeinsde voor moreel leiderschap.

VVD-kroonprins Klaas Dijkhoff verlaat de politiek na de verkiezingen

De man die de afgelopen jaren gold als de kroonprins van de liberale partij hakte naar eigen zeggen al twee jaar geleden de knoop door. “Na ruim tien jaar aan het Binnenhof is mijn nieuwsgierigheid om ergens anders aan het werk te gaan groter dan naar wat een langer verblijf brengt.”