Na tirade van Wilders kijken Kamerleden naar voorzitter Bergkamp, maar zij grijpt nauwelijks in

Het debat over de regeringsverklaring werd dinsdag ook een debat over het functioneren van de voorzitter van de Tweede Kamer. De bijdrage van PVV-leider Geert Wilders zorgde bij andere fractievoorzitters voor zoveel afschuw dat Sylvana Simons (Bij1) zich op enig moment tot Vera Bergkamp richtte met de woorden: “Ik smeek u om in te grijpen.”

Dat deed Bergkamp nauwelijks, ook niet toen Wilders sprak over het ‘importeren van laffe Afrikaanse en Arabische roedels die in onze straten de gewone Nederlander als prooi opjagen’. Zelfstandig Kamerlid Pieter Omtzigt vond dat Bergkamp de PVV-leider tot de orde moest roepen: “Ik spreek u aan als voorzitter. U bent scheidsrechter, en u bent geen procesbegeleider in deze Kamer.”

Tribunalen

Al langere tijd worstelen de fracties, en de Kamervoorzitter in het bijzonder, met de fatsoensnormen in het parlement. Twee maanden geleden sprak Pepijn van Houwelingen (Forum voor Democratie) dreigende woorden tegen D66-collega Sjoerd Sjoerdsma: “Uw tijd komt nog wel. Er komen tribunalen.” Het schokte de aanwezigen, het debat werd korte tijd geschorst.

Sindsdien roepen fracties steeds luider dat de voorzitter moet ingrijpen als een Kamerlid een ander – of een hele bevolkingsgroep – schoffeert. Bergkamp heeft de middelen daartoe. Ze kan een Kamerlid het woord ontnemen of zelfs laten verwijderen uit de zaal. Maar Bergkamp voelt daar in principe niets voor, liever ziet ze dat Kamerleden elkaar onderling tot de orde roepen.

Maar al snel tijdens het debat keken de Kamerleden richting de voorzitter: gaat ze nog ingrijpen? De aanleiding was de tirade die Wilders afstak tegen politici met een hoofddoek (‘vrouwonderdrukkend, islamitisch totalitair, fascistisch symbool’) en tegen journalisten (‘gedragen zich als lakeien van de macht’). Eind december verstuurde de PVV’er een tweet over de nieuwe VVD-minister van justitie en veiligheid Dilan Yesilgöz, waarin hij haar Turkse afkomst aanhaalde: ‘En nu maar hopen dat ze mijn beveiliging niet opheft want het liefste zien ze me natuurlijk onder het gras verdwijnen’. Volgens Wilders wil de VVD hem ‘kapot maken’. Fractievoorzitter Sophie Hermans noemt deze aantijging ‘verwerpelijk’ en ‘beneden alle peil’.

Niet ver genoeg

Bergkamp vroeg Wilders om het debat respectvoller te voeren (‘Op die manier normeer ik het debat’), maar die oproep ging andere Kamerleden lang niet ver genoeg. Jesse Klaver (GroenLinks): “U bent voorzitter van deze Kamer en hoeder van de democratische rechtsstaat en ik vind dat u daarop moet handhaven.” Simons: “Wij smeken u onze veiligheid en de veiligheid in dit land mede vorm te geven, door op te treden op momenten dat er expliciet racistische uitspraken worden gedaan.”

Bergkamp wil graag een apart Kamerdebat over de ontspoorde omgangsvormen. Bovendien is ze bezig met een rondgang langs de fracties om het gebrek aan fatsoen te bespreken. Er is één partij die de uitnodiging van de voorzitter heeft afgeslagen: de PVV van Wilders.

Lees ook:

Kamer krabt zich achter de oren: welke gevolgen moet het dreigement van FvD hebben?

Het dreigement van FvD-Kamerlid van Houwelingen heeft andere politici geschokt. De vraag is hoe de Kamer hiertegen moet optreden.