Met fakkeldragers valt geen gesprek te voeren, maar wél met al die anderen die op debatavonden afkomen

Politieke partijen weigeren hun campagne aan te passen, nadat D66-leider Sigrid Kaag zondag bij een campagnebijeenkomst werd geïntimideerd door boeren en complotdenkers met fakkels. Voordat Kaag het zaaltje in het Overijsselse Diepenheim in ging, ging zij wel nog in gesprek met de groep. Hoe dan ook is het incident nu al een flinke smet op de nog amper losgebarsten campagne voor de Provinciale Statenverkiezingen.

Volgens de campagneleider van D66, Kamerlid Hanneke van der Werf, heeft het incident geen enkele invloed op de campagne. “We gaan gewoon verder zoals gepland.”

Kaag wordt al langer beveiligd. Van tevoren kreeg zij van haar beveiligers de tip dat er mensen voor de deur van het zaaltje zouden staan. Van der Werf: “Maar zij was heel stellig dat zij er heen wilde en met hen in gesprek wilde over waarom zij daar stonden.” Volgens Van der Werf was er vervolgens sprake van een ‘oprecht gesprek’.

Extra macaber

Dat juist Kaag werd opgewacht door tientallen mensen met fakkels, maakt het incident extra macaber. De vicepremier werd al eens thuis opgezocht door een complotdenker met een fakkel. Deze Max van den B. werd in hoger beroep veroordeeld tot vijf maanden celstraf. In Diepenheim had een aantal boeren ook de straat geblokkeerd met tractors, volgens de Stentor had één van de aanwezigen een vechthond bij zich.

Door vrijwel alle partijen is met afschuw gereageerd op het incident. Volgens premier Mark Rutte gaat de actie ‘alle perken te buiten’. Rutte vindt dat in Nederland de discussie moet worden gevoerd over dit soort misdragingen. CDA-vicepremier Wopke Hoekstra noemt de intimidaties op Twitter een ‘absolute schande’. BBB-voorvrouw Caroline van der Plas spreekt van ‘nitwits’ die ‘moeten nadenken hoe het is als je iemand voor je huis krijgt met een fakkel’.

De partijen waarmee Trouw voor dit artikel sprak willen geen concessies doen aan hun campagne. Wel gelden er inmiddels strengere beveiligingsnormen dan enkele jaren geleden. Voordat politici naar een campagnebijeenkomst gaan, melden zij dit bij de beveiligingsdienst van de Tweede Kamer. Die neemt contact op met de veiligheidsdiensten en de lokale politie. Vervolgens maakt de politie de afweging of de veiligheid ter plaatse gewaarborgd kan worden, of dat er politieondersteuning nodig is. In het verleden raadde de politie enkele keren politici af om naar boerenprotesten te gaan, omdat het niet mogelijk was de veiligheid te waarborgen.

Verderop parkeren

CDA-campagneleider Derk Boswijk maakte deze campagne nog geen dreigende situaties mee zoals Kaag en D66 overkomen is. Wel kiest het CDA er soms voor om een auto van een bewindspersoon voor een bijeenkomst een straat verderop te parkeren, zodat die in het geval van een calamiteit snel weg kan rijden. Boswijk: “Hopelijk blijven grote incidenten ook de komende tijd uit. Als je aan bedreigingen gaat toegeven, en je gaat bijeenkomsten afzeggen, dan kan het ook averechts uitpakken. Dan versterk je het idee van mensen dat er toch niet naar hen geluisterd wordt.”

Met complotdenkers die met fakkels zwaaiend politici aanspreken, valt moeilijk een gesprek te voeren, erkent Boswijk. Maar, zegt hij, op verkiezingsbijeenkomsten komen óók veel mensen af die het niet eens zijn met de optredende politici, maar die zich níet misdragen. “Je wilt mensen met een fakkel geen podium geven, maar er zijn genoeg mensen met oprechte vragen, frustraties en soms wanhoop vanwege het kabinetsbeleid. Je kunt hen helpen door met hen in gesprek te gaan en een context te bieden.”

Van der Werf van D66 zit op dezelfde lijn. “Je wilt altijd in gesprek blijven over waar D66 voor staat. Als dat niet meer zou kunnen, zou dat heel zorgelijk zijn.”

Lees ook:

Kamerleden doen hun verhaal: continue intimidatie en bedreigingen, in Den Haag én thuis

De wereld waarin politici werken is vijandiger geworden. Aan Trouw vertellen Kamerleden wat zij doormaken, niet alleen op het Binnenhof, maar ook in hun privé-omgeving.Het beïnvloedt hun functioneren en ondermijnt de democratie.