Melkveehouder Bas ten Hove (40) heeft nog steeds geen idee of hij piekbelaster is

Boeren nabij een natuurgebied. Stikstof. Gebiedsprocessen. Bas ten Hove (40) uit het Overijsselse Mariënheem, in de gemeente Raalte, kan er al jaren over meepraten. Als melkveehouder boert hij op de grond waar zijn familie al generaties boert. Hij heeft er een flink bedrijf: 130 koeien, een kleine 70 hectare aan land. “Een mooie plek, we willen hier eigenlijk niet weg.”

Een paar honderd meter van zijn stal begint het Boetelerveld. Een natuurgebied van voornamelijk bos en heide dat de afgelopen jaren al flink onder handen is genomen. Dat gebeurde al ongeveer volgens de ‘gebiedsgerichte aanpak’ die provincies rondom alle natuurgebieden moeten gaan vormgeven. Provincie, boeren en Landschap Overijssel gingen samen om tafel.

Een deel van de landbouwgrond kreeg – deels of volledig – een natuurfunctie. Om het water beter vast te houden, bijvoorbeeld. Ten Hove verkocht uiteindelijk grond, om elders grond terug te kopen. Hij hield er net als een aantal andere boeren, verenigd in de BVB (Benadeelde Veehouders Boetelerveld), een wrange nasmaak aan over. “Taxeren deed de provincie. Wij hadden het idee dat we voor het blok werden gezet.”

November wordt april

Dat was toen. Ten Hove had gehoopt om na de Boetelerveld-aanpak weer vooruit te kunnen. “Er zou over zes jaar een evaluatie komen.” Maar nu klopt de overheid na een jaar wéér aan de deur. In de zone rondom het natuurgebied moet de stikstofuitstoot fors omlaag.

Ten Hove zit op 600 meter van het natuurgebied. Dat is binnen de kilometer, door Rijk en provincie vaak aangehaald als zone waar straks echt veel minder mogelijk is voor boeren. Maar ook weer niet zó dichtbij dat hij zeker weet dat hij door het kabinet als een van de drieduizend piekbelasters wordt aangemerkt.

In november en januari stond er al eens een cirkeltje in Ten Hoves agenda; dan zou er meer bekend worden over de piekbelastersaanpak. Nu, in februari, meldt stikstofminister Christianne van der Wal dat er pas in april duidelijkheid komt.

Liever wél piekbelaster

Dat nieuws is voor de Sallandse veehouder essentieel. Ten Hove wil nog jaren boer blijven. Toch heeft hij uiteindelijk liever dat hij het stempel piekbelaster krijgt opgeplakt. “Het liefst zou ik hier blijven boeren, maar dat wordt hier lastig.” Extensiveren en met minder koeien meer produceren voor de lokale markt? Daar ziet Ten Hove zelf geen heil in. “Dan zou ik liever naar een plek gaan met meer mogelijkheden.”

Maar verplaatsen is ingewikkeld en duur. “De maatschappij vraagt wat van boeren. Dan moet de overheid daar ook voor betalen.” Als piekbelaster kan hij zo’n verplaatsing financieel beter rond krijgen, verwacht Ten Hove. Een boer krijgt dan immers meer dan de marktprijs. “Ik vrees meer voor het scenario waarin ik net geen piekbelaster ben.”

In dat scenario loopt Ten Hove niet de directe dreiging van het Rijk dat desnoods maatregelen oplegt. Maar Ten Hove houdt er rekening mee dat zo’n situatie vooral uitstel van executie betekent. Bij gebiedsaanpak van de provincie kan dan namelijk alsnog blijken dat zijn bedrijf de natuur te zeer in de weg zit, terwijl er dan geen ‘woest aantrekkelijke’ uitkoopregeling meer beschikbaar is. “Dat is het grote dilemma: áls we piekbelaster zijn, moeten we eigenlijk wel meedoen.”

Lees ook:

Halvering stikstofuitstoot van de baan, maar boerenvlag kan niet uit

In het uiterst complexe stikstofdossier leek afgelopen jaren in ieder geval één doel duidelijk: in 2030 moet de totale uitstoot zijn gehalveerd. Dat klopt niet, blijkt nu.

Kabinet wil stikstofdeadline definitief naar 2030; weerstand bij provincies

De stikstofuitstoot moet in 2030 gehalveerd zijn, staat in het coalitieakkoord. Terwijl LTO en diverse provincies morren, komt het kabinet vrijdag met een wetswijziging om die deadline formeel vast te leggen. Maar komt die nog op tijd?