Staatsbezoek
Macron spreekt ‘pragmatische dromers’ toe in onrustige Haagse zaal
Tijdens zijn toespraak in Den Haag ontvouwt de Franse president een ‘nieuwe economische doctrine’ om de EU meer op eigen benen te laten staan.
‘Pragmatisch’, dat woord moet ik zeker gebruiken tegenover een Nederlands publiek, moet de Franse president Emmanuel Macron hebben gedacht toen hij zijn toespraak in Den Haag voorbereidde. Want daar houden de Nederlanders immers van: pragmatische oplossingen, in tegenstelling tot Franse luchtfietserij.
“Ons Europa is gemaakt van dromen, maar dromers zijn vaak pragmatisch”, zo besluit Macron zijn speech in de Haagse concertzaal Amare. “Anders eindigen ze met de dromen van de anderen.”
De voordracht, in het Engels en voor een overwegend jong publiek, is het meest inhoudelijke en openbare deel van zijn tweedaagse staatsbezoek aan Nederland. Hij breekt daarin een lans voor een grotere economische zelfstandigheid van Europa.
‘Waar is de Franse democratie?’
Voordat hij daaraan toekomt, wordt zijn toespraak verstoord door enkele demonstranten die op verschillende plekken op het balkon spandoeken uitrollen en leuzen schreeuwen. “Sorry dat ik u onderbreek”, roept de eerste demonstrant, bijna verlegen. “Waar is de Franse democratie?” Het protest lijkt gericht tegen de omstreden Franse pensioenhervorming.
Op een ander spandoek staat de tekst ‘President van geweld en hypocrisie’. Als iemand achterin de zaal als tegengeluid ‘Vive le président!’ roept, breekt applaus los.
Als beveiligers de demonstranten verwijderen, gaat de president er nog even op door. “Er zijn plekken waar dit soort uitlatingen verboden zijn. Daarom is debat zo belangrijk. Ik kan al jullie vragen beantwoorden.”
Dan vervolgt hij zijn toespraak met – je bent Frans president of niet – toch weer de nodige vergezichten en gedragen passages over soevereiniteit, identiteit en ‘een nieuwe doctrine’. Macrons pleidooien voor meer ‘strategische autonomie’ voor Europa zijn bekend, al is niet altijd duidelijk hoe die er in de praktijk uit moet zien. Nu probeert hij zijn verhaal toch zo pragmatisch mogelijk te maken, door zich te richten op de economische aspecten van die beoogde onafhankelijkheid.
Staatssteun aan de energie- en defensiesector
In sommige van de vijf ‘pijlers’ van die doctrine die Macron vervolgens neerzet, zal politiek Den Haag zich meer kunnen vinden dan in andere. De oproep tot een sterkere Europese concurrentiepositie en meer mondiale samenwerking, bijvoorbeeld bij maatschappelijk verantwoord ondernemen, zal waarschijnlijk op weinig weerstand stuiten.
Gevoeliger ligt zijn pleidooi voor een actievere Europese industriepolitiek, ‘lange tijd taboe in Europa’, zoals hij zelf toegeeft. Met zulk beleid ondersteunen regeringen bepaalde bedrijfstakken die ze van vitaal belang achten. Staatssteun dus. “We hebben het nodig”, zegt Macron. Concurrerende grootmachten als de Verenigde Staten en China doen het ook.
In sectoren als energie (zowel hernieuwbare energiebronnen als kernenergie) en defensie is die industriepolitiek meer dan ooit gewenst, volgens de president.
Cyberveiligheid
Frankrijk krijgt nog wel eens het stempel opgedrukt dat het altijd voor protectionisme pleit, ofwel het optrekken van muren om de eigen economie te beschermen. Dat imago schudt Macron graag van zich af. “We willen open zijn en zaken doen met onze partners. Maar we willen wel in de positie zijn om die zelf te kiezen.” Nu is Europa wat hem betreft nog te afhankelijk van de grillen van de wereldspelers VS en China.
Op één terrein wil Macron wel degelijk muren optrekken: bij de beveiliging van Europa’s ‘vitale belangen’, bijvoorbeeld op het gebied van cyberveiligheid, data en informatie. “Wat betreft opvoeding en cultuur waren wij altijd van de ‘vrijheid van meningsuiting’-benadering. Maar als je die niet reguleert, stel je jezelf bloot aan propaganda en algoritmes. Daarmee breng je je kinderen en de democratie in gevaar.”
Druk program
Het tweedaagse staatsbezoek van de Franse president Macron kent een overvol programma. Na de eerste plechtigheden met koning en koningin op de Dam in Amsterdam vertrok Macron dinsdagmiddag ijlings naar Den Haag. Daar bracht hij een bezoek aan het tijdelijke onderkomen van de Eerste Kamer. De president sprak daar met de voorzitters van beide Kamers van de Staten-Generaal, Jan Anthonie Bruijn en Vera Bergkamp. Vervolgens hield hij zijn Europa-toespraak (zie hoofdtekst).
Daarna ging hij weer fluks terug naar de hoofdstad, voor een staatsbanket in het paleis op de Dam. Zowel koning Willem-Alexander als Macron hield een toespraak.
Woensdag gaan zware kabinetsdelegaties van Nederland en Frankrijk met elkaar om te tafel over sterkere bilaterale samenwerking. Macrons programma wordt ’s avonds afgesloten met een bezoek aan de Vermeer-tentoonstelling in het Amsterdamse Rijksmuseum. Daarbij is ook premier Rutte aanwezig. Koningin Máxima en Brigitte Macron maken nog een rondvaart door de Amsterdamse grachten, samen met vrouwelijke bestuurders.
Lees ook:
Geopolitiek drijft Nederland en Frankrijk in elkaars armen
Macron komt in Nederland praten over technologie en ‘Europese strategische autonomie’. Het scheelt dat premier Rutte en hij goed met elkaar kunnen opschieten.
