Studeren
Loting in hoger onderwijs keert terug (maar niet voor elke student)
Universiteiten en hogescholen mogen in de toekomst weer gaan loten bij de toelating van studenten. Na weken van verwarring en frustratie stemde de Tweede Kamer dinsdag toch voor het kabinetsplan.
Hoe bepaal je welke student wordt toegelaten tot een opleiding met beperkte ruimte, en welke student niet? Als het aan de Tweede Kamer ligt, gaat loting daarbij weer een grote rol spelen. Die methode was jarenlang gangbaar op universiteiten en hogescholen, maar werd in 2017 afgeschaft. Sindsdien kunnen onderwijsinstellingen op basis van cijfers, testen en motivatie zélf studenten selecteren.
Maar die aanpak, concludeerden deskundigen, zorgde voor ongelijkheid: bepaalde groepen studenten vielen steevast af. Daarom mogen opleidingen straks weer loting toepassen. Een ruime Kamermeerderheid stemde dinsdag voor een wet van onderwijsminister Robbert Dijkgraaf die dat mogelijk maakt. Niet iedereen hoeft overigens mee te loten: instellingen kunnen besluiten om veelbelovende studenten direct toe te laten.
Chaos en frustratie
De parlementaire steun verhult echter grote onvrede in Kamer én kabinet over het optreden van coalitiepartij VVD. Die kwam met een toevoeging waardoor opleidingen ook kunnen besluiten om sommige studenten meteen af te wijzen. Wie slecht presteert, laag scoort op een toelatingstest of weinig indruk maakt in een motivatiebrief, zou dan worden uitgesloten van loting.
Voor dat VVD-voorstel bestaat een meerderheid, bleek twee weken geleden al. Maar wat betekent dat voor de wet? Omdat niemand op die vraag het antwoord wist, werd de stemming op verzoek van PvdA en GroenLinks uitgesteld. Dat leidde weer tot grote frustratie bij VVD-Kamerlid Hatte van der Woude, die de oppositie ‘politiek opportunisme’ verweet. “De Kamer heeft gesproken, dan moet je niet opeens de trukendoos opentrekken.”
Ook minister Dijkgraaf liet zijn onvrede blijken, blijkt uit een ophelderende Kamerbrief die hij maandag stuurde. “Ik begrijp dat enkele partijen twijfelen over hun steun voor het wetsvoorstel”, schrijft de bewindsman. “Ik deel die twijfel.”
Kansengelijkheid
Toch besloot Dijkgraaf vast te houden aan zijn plan. Volgens de minister is de wet ook mét het VVD-amendement ‘nog steeds een verbetering’ ten opzichte van de huidige situatie. De terugkeer van loting noemt hij een ‘belangrijke stap naar meer kansengelijkheid’. Daarnaast hebben koepelorganisaties van universiteiten toegezegd dat ze studenten niet zullen afwijzen op basis van lage cijfers. Alleen als studenten te weinig motivatie tonen, kunnen ze worden uitgesloten van loting.
Hoewel PvdA en GroenLinks dinsdag uiteindelijk vóór het wetsvoorstel stemden, blijven ze sceptisch. De oppositiepartijen vrezen dat individuele opleidingen zich niet houden aan de gezamenlijke belofte, en alsnog laag scorende studenten afwijzen. Ze hopen dat Dijkgraaf in dat scenario alsnog ingrijpt – al is het maar de vraag hóe.
Lees ook:
Kamer: Hoger onderwijs mag ‘zwakke’ kandidaten weren
Hogescholen en universiteiten mogen zwakkere kandidaten uitsluiten voor studies met een numerus fixus. Dat vindt een meerderheid van de Tweede Kamer, tegen het advies van de minister in.
