Linkse oppositie ruziet openlijk om onderwijsbegroting. ‘Goedkope politiek’

Al voor de zomer stelde PvdA-fractievoorzitter Lodewijk Asscher in een vraaggesprek met Trouw tegen de onderwijsbegroting te stemmen. Zijn bezwaar: er wordt niet genoeg geld gereserveerd om de werkdruk en het lerarentekort aan te pakken. Het ziet ernaar uit dat de PvdA dit dreigement gaat uitvoeren, juist nu die andere partij op links, GroenLinks, af wil van ‘scorebordpolitiek’ – debatten voeren om te scoren, niet om problemen op te lossen. Wordt de samenwerking op links op het spel gezet?

Bart Snels, financieel woordvoerder voor GroenLinks in de Tweede Kamer, was zichtbaar pijnlijk verrast toen hij zijn PvdA-collega Henk Nijboer vandaag tijdens de financiële beschouwingen in de Kamer het dreigement van Asscher hoorde herhalen. Niet alleen de onderwijsbegroting dreigt geen genade te kunnen vinden in de ogen van de PvdA, ook het belastingplan (alle wijzigingen in de belastingtarieven volgend jaar) zal het dan zonder de steun van de PvdA moeten doen.

Klassieke afweging voor een oppositiepartij

Tegen het belastingplan stemmen en ook de onderwijsbegroting verwerpen betekent ook het afwijzen van al die stapjes in de goede richting die het kabinet wél maakt, hield Snels Nijboer voor. “Dreigen met tegenstemmen betekent dat je bereid bent je dreigement ook waar te maken”, zei Snels. “GroenLinks kan dat niet en op zo’n moment wordt het een politiek spelletje.”

Het is een klassieke afweging voor een oppositiepartij. Dreigen met een tegenstem kan een tegemoetkoming van het kabinet of de coalitie opleveren. Maar wie niet nodig is voor een meerderheid, kan ook hoon oogsten. De PvdA neemt nu bewust dat risico. Want hoewel Nijboer minister Hoekstra van financiën voorhield dat de begroting ook nog door de Eerste Kamer moet – en daar heeft de coalitie een oppositiepartij nodig om tot een meerderheid te komen – weet hij ook wel dat het dreigement scherpte mist.

Onderlingen irritatie, openlijke ruzie

Zo werden de financiële beschouwingen vooral een openbare ruzie tussen twee linkse oppositiepartijen. Terwijl ze de begrotingsbehandeling zo eensgezind begonnen: samen met de Socialistische Partij dienden ze een tegenbegroting in. De coalitiepartijen kregen ruim de gelegenheid om uitgebreid op te sommen welke ook door de PvdA gewenste voorstellen in de begroting uiteindelijk door de sociaal-democraten verworpen zullen worden. Van de verhoging van de zorgtoeslag via een lagere energierekening tot extra geld om werkdruk in het onderwijs te verlagen.

Nijboer had een simpel antwoord: “Een sociaal-democraat zal nooit stemmen voor een begroting waarin de hoogste inkomens er 200 euro per maand op vooruitgaan en de lagere inkomens 20 euro”. Hij suggereerde daarmee dat de overwegingen van Asscher en de zijnen zeer principieel zijn.

‘Goedkope politiek’, was desondanks het oordeel van Snels. De samenwerking op links, die een lange geschiedenis kent van vallen en opstaan en van onderlinge irritatie, strandt zonder dat de coalitie zelfs maar een poging tot een inbraak in de gelederen hoeft te doen.

Lees ook:

Ongekend: PvdA verwerpt complete begroting VWS

Een begroting in zijn geheel verwerpen doet de PvdA weliswaar niet vaak, maar het is niet uniek.