Levering tanks
Leopards voor Oekraïne: Polen grijpt het initiatief
Kiev moet nog steeds een definitief jawoord krijgen van Berlijn over de levering van Leopard-tanks, maar Warschau zal daar niet op wachten.
In de slepende kwestie van de Duitse Leopard-tanks die nog steeds niet onderweg zijn naar Oekraïne, heeft Polen maandag een nieuwe stap gezet. Premier Mateusz Morawiecki wil het liefst een coalitie bouwen van een klein aantal landen dat bereid is deze tanks aan de Oekraïense strijdkrachten te gunnen. Andere landen met de veelgebruikte Leopards zijn onder meer Denemarken, Finland, Oostenrijk, Spanje en ook Nederland, dat achttien van deze zware tanks heeft geleased van Duitsland.
Morawiecki begon met de mededeling dat Polen de benodigde toestemming zal vragen aan Berlijn om de tanks – van Duitse makelij – weg te geven aan een niet-Navo-land. Maar hij voegde daar meteen aan toe dat de tanks (vanuit Polen mogelijk veertien stuks) sowieso die kant op gaan, met of zonder Duitse toestemming.
De Duitse minister van buitenlandse zaken Annalena Baerbock had zondag gezegd dat Duitsland de levering van de Leopards door andere landen aan Kiev niet zal blokkeren. Maar ze sprak ook niet concreet het ja-woord uit, laat staan dat Duitsland een knoop heeft doorgehakt over het zelf sturen van Leopards.
Stoltenberg naar Berlijn
Dinsdag spreekt Navo-secretaris-generaal Jens Stoltenberg in Berlijn met de nieuwe Duitse defensieminister Boris Pistorius. Naar de persconferentie, in de ochtend, wordt reikhalzend uitgekeken. De Oekraïense president Zelenski smeekt al wekenlang om het zwaarste geschut.
Na afloop van het maandelijkse overleg van de EU-ministers van buitenlandse zaken, maandag in Brussel, bevestigde EU-buitenlandcoördinator Josep Borrell dat Berlijn geen blokkade zal opwerpen als andere landen de Duitse tanks willen vrijgeven. Hij vindt dat de tank-kwestie te veel aandacht krijgt: tijdens wapenleverantie-overleg afgelopen vrijdag hebben westerse landen forse nieuwe toezeggingen gedaan over de militaire ondersteuning van Oekraïne.
Ook de Nederlandse minister Wopke Hoekstra hamerde er in Brussel op dat “Duitsland ongelooflijk veel heeft gedaan de afgelopen weken en maanden”.
Angst voor escalatie
Tegenstanders van de tankleveranties vrezen dat de oorlog escaleert en westerse (Navo-)landen het strijdtoneel optrekt. Ook is er angst dat de tanks in Russische handen vallen. Rusland waarschuwt bij monde van onderminister Sergej Rjabkov van buitenlandse zaken voor “onvoorspelbare gevolgen”. Hoekstra’s Letse ambtgenoot Edgars Rinkevics wijst die redenering van de hand. “Het argument van escalatie gaat niet op, omdat Rusland blijft escaleren.”
Op de Brusselse ministerraad werd een akkoord bereikt over vrijgave van nog eens 500 miljoen euro uit de zogeheten Europese Vredesfaciliteit (EPF), waarmee EU-landen hun wapenleveranties aan Oekraïne kunnen financieren. In totaal is daarvoor nu 3,6 miljard euro aangemerkt onder die EPF-paraplu.
Aan een tiende EU-sanctiepakket tegen Rusland wordt gewerkt, maar een akkoord daarover was maandag niet in zicht.
Meer sancties tegen Iran
Dat was wel het geval bij het vierde sanctiepakket tegen Iran, waar het regime al maandenlang burgerprotesten neerslaat en minstens vier demonstranten heeft geëxecuteerd. Aan de bestaande sanctielijst zijn de namen toegevoegd van achttien individuen en negentien entiteiten, waarmee die lijst bijna tweehonderd namen telt.
Nederland heeft zich samen met onder meer Duitsland en Frankrijk sterk gemaakt voor het plaatsen van de Iraanse Revolutionaire Garde op de Europese lijst van terreurorganisaties, maar daar is nog geen consensus over. Zowel Borrell als Hoekstra legde uit dat er een juridische hindernis is: zo’n sanctie is pas mogelijk als die Revolutionaire Garde in een van de EU-lidstaten door een rechter is veroordeeld.
“Ik had het vandaag graag anders gezien”, zei Hoekstra. “Samen met een paar collega’s heb ik gevraagd: zoek nou uit of daar geen mouw aan te passen is.”
Lees ook:
Oekraïne smeekt om westerse tanks. Hoezo tanks?
Oekraïne wil snel westerse tanks, nog voor een alom verwacht grootschalig offensief van Rusland. Wat kan het Oekraïense leger daarmee?
Is het militaire overleg in Ramstein op een mislukking uitgelopen?
Over veel waren ze het eens, de rond vijftig landen die vrijdag hun vergadering in het Duitse Ramstein hebben afgerond. Maar Duitsland bleef de levering van Leopard 2-tanks blokkeren.
