Kamer vreest dat lage inkomens slechter af zijn met nieuw kinderopvangplan

Vanaf 2025 wordt de kinderopvang voor kinderen van werkende ouders bijna gratis. Het Rijk betaalt 96 procent van een door de overheid vastgesteld maximum uurtarief, 4 procent is voor eigen rekening. Hoe groot de eigen bijdrage in de praktijk zal zijn, is echter onduidelijk, omdat de opvangcentra vrij zijn zelf te bepalen hoe hoog hun tarief is. Lage inkomens kunnen zo zelfs voor hogere kinderopvangkosten komen te staan.

Op dit moment heeft de kinderopvang, net zoals veel andere sectoren, te kampen met grote personeelstekorten. Wanneer kinderopvang bijna gratis wordt, zoals de bedoeling is, neemt de vraag naar opvang toe. Hierdoor wordt het personeelstekort nóg groter. “Wanneer de vraag toeneemt, moet de opvang meer geld uitgeven aan personeel. Die prijs komt uiteindelijk bij de ouders op het bordje”, vreest Léon de Jong (PVV).

Gezinnen die het al niet zo breed hebben, zullen meer moeite hebben om de opvang te betalen. “Hoe voorkomen we dat ouders meer moeten betalen?”, vraagt Peter Kwint van de SP zich af. “En dat vaders en moeders thuisblijven omdat ze de opvang niet meer kunnen betalen?” Kwint noemt dat zorgelijk. “Juist in deze tijd van arbeidskrapte.” Ook CDA-Kamerlid Hilde Palland spreekt van een ‘onwenselijke ontwikkeling’.

Oproep om prijsstijgingen in bedwang houden

Kamerleden roepen de minister met klem op de prijsstijgingen in bedwang te houden. “Hoe houdt de minister grip op oplopende tarieven, zodat werken wel lonend blijft?”, vraagt Jacqueline van den Hil (VVD).

Minister Karien van Gennip (sociale zaken en werkgelegenheid), zegt de zorgen van de Kamer te delen. Het kabinet doet onderzoek naar die winstgevendheid. “We blijven het goed in de gaten houden. We willen weten hoeveel de prijsstijgingen zijn en hoeveel mensen boven het maximale uurtarief gaan betalen”, aldus de minister. “Want juist in deze tijd moet de kinderopvang toegankelijk zijn voor iedereen.”

De Kamer vraagt zich ook af hoe haalbaar het is om dit nieuwe stelsel in 2025 in te voeren, vanwege de personeelstekorten en alle praktische problemen die opdoemen. Volgens SGP-Kamerlid Chris Stoffer zien veel uitvoerders de invoering per 2025 niet zitten. “Geen enkele uitvoerder wil zijn vingers hieraan branden”, zegt hij. De Jong: “Wanneer we het stelsel te snel invoeren, is het risico op opnieuw grote ellende te groot”.

Toch vindt een meerderheid het wel van groot belang dat het plan vanaf 2025 ingaat. “Het huidige stelsel vraagt van iedereen te veel, het is belangrijk dat er een streep getrokken wordt door de toeslagen”, zegt Don Ceder (ChristenUnie).

Snelheid en zorgvuldigheid van belang

Van Gennip wil ook vasthouden aan 2025. Volgens haar is zowel snelheid als zorgvuldigheid van belang. “We willen echt af van dat oude stelsel”, zegt ze. De minister snapt dat het plan veel vragen oproept. Al die ‘maatschappelijke effecten’ gaat ze de komende maanden analyseren. Uitvoeringsorganisaties Duo, SVR en UWV buigen zich nu over de uitvoerbaarheid. Voor de zomer komt Van Gennip met uitgewerkte plannen.

Na het toeslagenschandaal wil het kabinet zo snel mogelijk af van het toeslagenstelsel. “Het huidige stelsel is te ingewikkeld en vooral te onzeker met alle voorschotten en terugvordeningen”, vindt de minister. In het nieuwe stelsel krijgen de kinderopvangorganisaties rechtstreeks de subsidie. Ouders hoeven dan niet meer te verdwalen in ‘ingewikkelde systemen’. Ook worden ze “niet meer geconfronteerd met onzekerheid”.

Lees ook:

Kinderen kunnen amper nog bij de opvang terecht

Door het personeelstekort in de kinderopvang staan er veel wisselende gezichten op de groepen. Kinderen hebben daar last van, denken ouders. ‘Veerle huilde elke keer tranen met tuiten als ze weer naar het kinderdagverblijf moest.’