Mensenrechten
Kamer: verhoog politieke druk op China vanwege onderdrukking Oeigoeren
De Kamer wil een scherpere veroordeling van de onderdrukking van Oeigoeren in China. Minister Blok laat uitzoeken welke Nederlandse bedrijven hier middels technologie een bijdrage aan leveren.
Nederland moet veel meer doen tegen de mensenrechtenschendingen in China, vindt een meerderheid van de Kamer. Zeker nu duidelijk is dat China op systematische, zeer grote schaal de moslimminderheid Oeigoeren onderdrukt en gevangen zet.
Nederland moet die “scherp veroordelen”, aldus Tunahan Kuzu van DENK, dat het debat met de minister aanvroeg. Ook in Nederland speelt “ontoelaatbare intimidatie” van gevluchte Oeigoeren door de Chinese overheid, zegt D66-Kamerlid Sjoerd Sjoerdsma.
Volgens minister Blok (buitenlandse zaken) heeft alleen optreden in Europees of internationaal verband het gewenste effect. Nederland stelt al vaak de schendingen in China aan de kaak in EU- en VN-verband, zei Blok. Hij verwacht veel van het nieuwe mensenrechtenregime, waar Nederland in EU-verband voor ijvert, maar dat er nog niet is. “Daar baal ik soms van, want het liefst wil je veroordelen en schreeuwen en doen”, aldus CDA’er Martijn van Helvert. Het CDA heeft er desondanks begrip voor dat de minister eerst internationaal draagvlak wil creëren.
Eén miljoen Oeigoeren in kampen
In de Chinese regio Xinjiang zitten ongeveer een miljoen Oeigoeren in detentiekampen en verrichten dwangarbeid. Daar zit een gerichte politiek van onderdrukking en sociaal-culturele vernietiging achter, zo bleek vorig jaar uit Chinese overheidsdocumenten die The New York Times publiceerde. Hele leefgemeenschappen zijn verdwenen. “Het is bijna niet voor te stellen, ze worden weggerukt van familie en geliefden uit hun dorp of stad”, zei PvdA-Kamerlid Ploumen.
Diverse Kamerleden wijzen erop dat andere landen meer doen dan Nederland. Tegen Russen en Iraniërs zijn bovendien wel persoonsgerichte sancties ingesteld, net als tegen generaals uit Myanmar. Waarom dan niet tegen de Chinese verantwoordelijken, vraagt de SP zich af. De VS hebben recent een zwarte lijst gemaakt van Chinese instanties en bedrijven, die betrokken zijn bij mensenrechtenschendingen. De Senaat moet die nog goedkeuren. Amerikaanse bedrijven mogen straks aan deze bedrijven geen technologie of onderdelen meer leveren.
‘KPN op matje bij minister’
De minister zegde de Kamer wel toe dat hij van KPN opheldering wil over de samenwerking met Chinese bedrijven. Trouw onthulde woensdag dat KPN voor haar Chinese partner Tencent een reis-app maakte die persoonsgegevens kan afvangen. De Chinese overheid controleert daarmee haar burgers die in Europa verblijven, bijvoorbeeld of ze een moskee bezoeken. KPN kan zo indirect betrokken zijn bij mensenrechtenschendingen.
Blok zal hierover op verzoek van GroenLinks een brief sturen naar de Kamer. Ook wil hij met zijn collega Kaag van buitenlandse handel in kaart brengen welke Nederlandse bedrijven nog meer via export naar China van surveillance-technologie mogelijk betrokken zijn bij schendingen van mensenrechten.
Lees ook:
KPN onder vuur: Peking volgt via het bedrijf Chinezen in Europa
Voor Chinese partner Tencent maakte KPN de app WeGoEU. Peking controleert daarmee Chinezen in Europa, waardoor het Nederlandse telecom-bedrijf betrokken kan zijn bij mensenrechtenschendingen. Medewerkers van het bedrijf uiten kritiek op de samenwerking:‘Ons moreel kompas is de weg kwijt’.
Winstgevend KPN stuit al vroeg in het jaar op hobbels
Telecombedrijf KPN behaalde in 2019 minder omzet en meer winst. Maar het waren niet alleen de cijfers die om een verklaring vroegen, woensdag bij de presentatie.
