Kaag roept op tot loonsverhoging: werkgevers moeten verantwoordelijkheid nemen

Minister Sigrid Kaag van financiën roept werkgevers op de lonen structureel te verhogen. Ze is het niet eens met de oproep die de werkgeversorganisaties vorige week deden om voorzichtig te zijn met loonsverhogingen.

Volgens de bewindsvrouw hebben werkgevers een verantwoordelijkheid te nemen in deze tijd van toenemende bestaansonzekerheid voor grote groepen mensen. De hoge gasprijzen zullen nog lange tijd blijven, en na 2023 zal de overheid de energieprijscompensatie afbouwen.

‘Ieder heeft hier zijn rol te vervullen’

Kaag vindt dat de oplossing van de huidige problemen niet alleen bij de overheid mag liggen, die steeds met steunpakketten moet komen. “Ieder heeft hier zijn rol te vervullen. Er zal moeten worden gekeken naar de werkgeversbijdrage via hogere lonen.”

Volgens Kaag hebben bedrijven daar de ruimte voor. Dit concludeerden onlangs ook instanties zoals het Centraal Planbureau (CPB), De Nederlandsche Bank (DNB) en het Internationaal Monetair Fonds (IMF). DNB-president Klaas Knot zei deze week dat bedrijven ‘prima de ruimte’ hebben voor loonstijgingen.

Sterker, het voorbije kwartaal haalden bedrijven een record aan brutowinst binnen, meldde het Centraal Bureau voor Statistiek (CBS) vrijdag. Het gaat om 84,5 miljard euro, meer dan het CBS ooit heeft gemeten sinds het dit vanaf 1999 bijhoudt.

Vergeleken met het derde kwartaal in 2021 is dat 9 miljard euro meer, terwijl bedrijven toen nog enkele miljarden aan coronasteun kregen die destijds bij de brutowinst opgeteld werden. Nadat bedrijven belasting hebben betaald over hun brutowinst kunnen zij ervoor kiezen het overgebleven bedrag deels uit te keren aan aandeelhouders. Afgelopen kwartaal hebben aandeelhouders 7,8 miljard euro meer winst gekregen dan een jaar geleden.

Werkgevers faliekant tegen automatische compensatie

Toch zien werkgeversorganisaties weinig ruimte voor fors hogere lonen. Ze keren zich bijvoorbeeld faliekant tegen de wens van vakbond FNV om in cao’s vast te leggen dat er een automatische prijscompensatie komt voor de inflatie. Volgens de werkgevers hebben bedrijven het al zwaar door de gestegen inkoop- en energieprijzen, de terugbetaling van de coronaschulden en de versnelde verhoging van het minimumloon.

Lang niet alle bedrijven en sectoren zijn in staat om deze financiële klappen op te vangen zonder schade aan hun onderneming, stelden VNO-NCW, MKB-Nederland en AWVN vorige week in hun gezamenlijke arbeidsvoorwaardennota.

Als het wél goed gaat in een bepaalde sector, dan moeten bedrijven de ruimte voor hogere lonen volgens de werkgeversclubs ook wel degelijk benutten. Het CBS meldde vrijdag dat de meeste winst in het derde kwartaal zat bij energiebedrijven, de luchtvaart, uitzendbureaus en hotels.

‘Flinke winsten zijn hard aan het verdwijnen’

Maar de winstgevendheid in bijvoorbeeld de bouw en de industrie staat juist onder druk vanwege hoge grondstofprijzen, vinden de werkgeversorganisaties. ‘De flinke winsten waarover in het begin van 2022 werd gesproken zijn, voor zover die er al waren, hard aan het verdwijnen’, staat in hun nota.

Minister Kaag zegt echter dat er grote zorgen leven over de compensatiemaatschappij waarin we terecht dreigen te komen. “Iedereen verwacht, ook degenen die het niet nodig hebben, dat de overheid alles moet oplossen. Dat kan niet. Het is niet betaalbaar en ook niet gezond. Noch voor de economie noch voor de samenleving.”

Lees ook:

Interview met Sigrid Kaag: ‘Ik hoop op een tegenbeweging in Nederland’

De behoedzame minister van financiën Sigrid Kaag trok in 2022 astronomische bedragen uit voor energiesteun. De onrust in het land bleef. ‘Ik begrijp dat mensen zeggen dat ze de oplossing of verandering nog niet zien. Maar echt, er gebeurt heel veel.’