‘Je kunt me voor veel verantwoordelijk houden, maar niet voor de invoering van de Pas’

Hij was minister van economische zaken toen zijn staatssecretaris Henk Bleker de bouwstenen legde voor de Programmatische Aanpak Stikstof (Pas). De maatregel die Nederland uit een vergunningsimpasse moest helpen. En de maatregel die niet overeind bleef na een vernietigende uitspraak van de Raad van State en daardoor de bouwsector lamlegde. Vandaag voegt Maxime Verhagen als voorzitter van brancheorganisatie Bouwend Nederland zich bij de protesterende bouwers.

Is dat niet vreemd? U demonstreert tegen de gevolgen van een wet waar u indirect zelf voor verantwoordelijk bent.

“Je kunt me voor veel verantwoordelijk houden, maar niet voor de invoering van de Pas. Die is in 2015 ingevoerd door staatssecretaris Sharon Dijksma. Toen was ik al twee jaar minister af. PvdA-Kamerlid Lutz Jacobi heeft de wet nog verruimd. Volgens mij ben ik ook geen Lutz Jacobi.”

Staatssecretaris Bleker viel wel onder uw verantwoording.

“Ja, maar die heeft de wet niet ingediend. Dat gebeurde uiteindelijk onder Dijksma.”

Hij bedacht wel de conceptversie van de Pas. Heeft u niet meegekeken?

“Zeker niet. Als je je als minister ook nog bezig moet houden met wat de staatssecretaris allemaal bedenkt… Nee, dat doe je niet. Die portefeuilles zijn strik gescheiden. Pas op het moment dat er een wetsvoorstel wordt ingediend, kijk je mee. Formeel is Henk Kamp, in 2015 minister van economische zaken, dus eindverantwoordelijke geweest. Maar vooral Dijksma is verantwoordelijk.”

U was in 2015 al voorzitter van Bouwend Nederland. Was u argwanend over de Pas?

“Nee. Helemaal niet. Onze leden konden juist gaan bouwen door de Pas. In het lobbytraject zagen we geen reden om tegen de wet te ageren. Rapporten met twijfels over de juridische houdbaarheid zijn toen niet naar ons opgestuurd. Ik denk eerder naar de Tweede Kamer en de agrarische sector. Als bouwsector waren we helemaal niet relevant. We zijn verantwoordelijk voor maar 0,6 procent van de totale stikstofuitstoot. Toch zijn we het grootste slachtoffer van de stikstofcrisis.”

Neemt u het huidige kabinet dat kwalijk?

“Ik neem het dit kabinet vooral kwalijk dat het niet de maatregelen neemt die nodig zijn om de bouw op gang te helpen. In de reconstructie van de Volkskrant (van afgelopen maandag, red.) lees ik dat het kabinet al een jaar voor de uitspraak van de Raad van State signalen kreeg dat het fout kon gaan. Die signalen hadden moeten leiden tot een plan B. Waarom is dat niet ontwikkeld?

“Sinds de uitspraak in mei is er niets gebeurd. Straks zijn we een jaar verder en is er nog niets gebeurd. Ondertussen neemt de woningnood alleen maar toe. En wordt het moeilijker om de doelstellingen in het klimaatakkoord te behalen. Terwijl het kabinet dit had kunnen zien aankomen.”

Ook in de tijd van staatssecretaris Bleker lagen er kritische adviezen van de Commissie Milieu Effectenrapportage en van de Raad van State op tafel. Die had dit ook kunnen zien aankomen.

“Kan. Daar weet ik niets van. Daar hebben we nu wel de problemen van.”

Lees ook:

Hoe het stikstofgedrocht groeide en ter wereld kwam

Meer dan tien jaar geleden bleek dat het kabinet een probleem had met het stikstofbeleid. CDA, PvdA en VVD verzonnen gezamenlijk een aanpak. Dat plan sneuvelde. Nu zitten we met de brokken. Een reconstructie.