‘Is het onderwijs er voor de global mindset van de elite, of om iederéén kansen te bieden?’

Nederlandse hogescholen en universiteiten hebben te veel internationale studenten en te veel Engelstalige opleidingen, vindt Kamerlid Pieter Omtzigt. ‘Je mag best een beetje zuinig zijn op onze taal.’

Pieter Omtzigt wil twee dingen ‘heel duidelijk’ hebben, hij begint er zelf over. Ten eerste: hij vindt het prima dat er buitenlandse studenten naar Nederland komen. En ten tweede: als hij dat níét zou vinden, was dat behoorlijk ongeloofwaardig. “Ik heb namelijk zelf in Exeter gestudeerd, in Rome, in Florence en in Kopenhagen. Als ik volledig tegen internationale studenten zou zijn, had je me in mijn gezicht uitgelachen.”

Maar zoals het nú gaat, slaat de balans volgens het Tweede Kamerlid door naar de verkeerde kant. De cijfers: in totaal staan pakweg 120.000 buitenlandse studenten ingeschreven, terwijl slechts 20.000 Nederlanders in het buitenland studeren. “De instroom ontploft”, stelt Omtzigt.

Toch gebeurt er voorlopig even niets. Onderwijsminister Robbert Dijkgraaf heeft nieuwe plannen omtrent de toestroom van internationale studenten voorlopig uitgesteld. Eerst moet ‘het brede debat over migratie’ in het kabinet zijn afgerond.

Heeft u daar begrip voor?

Omtzigt: “Nee, dit is wat de regering constant doet: beleid uitstellen. Daarmee breng je universiteiten, hogescholen en studenten in de problemen. Want waarmee moet je nu rekening houden voor aankomend studiejaar?”

Waarom wilt u het beleid voor internationalisering in het hoger onderwijs veranderen?

“Het onderwijsstelsel heeft een aantal taken: Nederlandse studenten klaarstomen voor de arbeidsmarkt, onderzoek verrichten dat relevant is voor ons land, en meedraaien in de internationale wetenschappelijke wereld. Bij sommige opleidingen is het aantal buitenlandse studenten nu zo hoog, dat je je kunt afvragen of ze nog aan die taken voldoen.”

Minder opleidingen in het Engels?

“Bij sommige studies snap ik het best, denk aan lucht- en ruimtevaart, of bij bepaalde gastcolleges en cursussen. Maar dat sommige universiteiten bijna helemaal op Engels overgaan, is geforceerd en onnodig. In Twente is nu zelfs de studie bestuurskunde in het Engels …”

Waarom is dat een probleem?

“In de wet staat dat Nederlands de voertaal is in het hoger onderwijs, met enkele uitzonderingen. Laten we dus beginnen met het handhaven van de wet. Maar het gaat nog dieper: de Nederlandse taal is een van de weinige dingen die ons bindt in dit land. We zingen niet elke ochtend het volkslied, we hijsen niet dagelijks de vlag, we kennen onze grondwet niet eens. Nederlands is bij uitstek het bindmiddel van de samenleving. Daar mag je best een beetje zuinig op zijn.”

Onderwijsinstellingen in onder meer Limburg, Noord-Brabant, Overijssel, Groningen en Zeeland maken zich zorgen om het politieke sentiment tégen internationalisering.

“Daarom heb je verstandig beleid nodig, ik heb het liefst dat hogescholen en universiteiten zelf aangeven wat ze verstandig vinden. Sommige zitten tegen de landsgrens aan, logisch dat daar wat meer studenten uit het grensgebied op afkomen. Ik pleit niet voor een algemeen quotum.”

De Bredase hogeschool BUas bestaat nu voor 24 procent uit internationale studenten. De school wil doorgroeien naar 33 procent, dat zou goed zijn voor de ‘global mindset’. Wat vindt u daarvan?

“Als je een global mindset zo belangrijk vindt, zorg dan dat studenten een jaar met een Erasmusprogramma naar het buitenland gaan. Of bied een associate degree aan in samenwerking met een buitenlandse universiteit. Maar in plaats daarvan wordt gestreefd naar een derde buitenlandse studenten, terwijl we onze eigen taal verwaarlozen. Dan gaan we niet goed om met onze publieke middelen. Je moet je afvragen: is het onderwijsstelsel er primair voor de global mindset van de elite, of om kansen te bieden aan iederéén in Nederland?”

Lees ook:

Kritische minister of niet, deze hogeschool wil méér internationale studenten

Terwijl de Tweede Kamer het aantal buitenlandse studenten wil indammen, zet een Bredase hogeschool juist in op groei. ‘Het is goed voor de global mindset van onze studenten.’