Partijleider
Hugo de Jonge stelt zich kandidaat voor CDA-leiderschap
Hugo de Jonge, de favoriet voor het CDA-leiderschap, heeft zich gemeld als kandidaat-lijsttrekker. ‘Mensen moeten kunnen rekenen op een beschermende overheid. Het CDA moet daar een leidende rol in spelen.’
Vicepremier Hugo de Jonge wil de nieuwe lijsttrekker worden van het CDA bij de Kamerverkiezingen in maart volgend jaar. Hij liet donderdagmiddag in een verklaring weten dat hij zich kandidaat stelt. Hij is de grote favoriet, zeker nadat een andere gegadigde, minister van financiën Wopke Hoekstra, eerder deze week afhaakte.
Zijn kandidatuur krijgt steun uit van diverse kanten. “De juiste man op het juiste moment”, twittert bijvoorbeeld Sybrand Buma, de vorige lijsttrekker. Ook minister Ferd Grapperhaus van justitie en veiligheid schaart zich achter De Jonge. Op die manier wordt het lastig voor andere kandidaten om de strijd aan te gaan. Eerder zei Mona Keijzer, staatssecretaris van economische zaken, dat zij overweegt zich kandidaat te stellen.
De Jonge, minister van volksgezondheid en ex-wethouder in Rotterdam, zegt in een toelichting tegenover Trouw dat de crisis van de afgelopen maanden hem extra motiveerde om lijsttrekker te worden. “We moeten een weg vinden uit de problemen en dat zal niet makkelijk zijn. Ik ben opgegroeid in de traditie van een partij, het CDA, die altijd verantwoordelijkheid neemt als het moeilijk is. Ik wil daaraan een bijdrage leveren.”
Leidende rol
“De coronacrisis leidt tot grote onzekerheden”, zegt De Jonge. “Mensen hebben te maken met een verlies aan inkomen, kunnen hun baan kwijtraken of hebben te maken met andere tegenslag. Daarin moeten zij kunnen rekenen op een beschermende overheid. Het CDA heeft daarbij altijd een leidende rol gespeeld en ik vind dat de partij dat moet blijven doen.”
Hoe Nederland uit die crisis kan komen, is ‘een lang verhaal’, zegt De Jonge, maar ‘het fundament’ werd volgens hem zichtbaar in maart toen de ernst van de gevolgen van het coronavirus doordrong: “Er was zorg voor elkaar. Dat is een belangrijke richtingaanwijzer voor de toekomst. Dat mensen oog hebben voor de ander en dat er niemand achterblijft is een belangrijke basis”.
De Jonge en Wopke Hoekstra waren sinds het vertrek van de vorige CDA-leider Sybrand Buma (hij werd een jaar geleden burgemeester van Leeuwarden), de belangrijkste gegadigden om de kar bij het CDA te trekken. Hoekstra liet dinsdag weten dat hij niet beschikbaar is. Hij vindt zichzelf meer een bestuurder dan een rasecht politicus.
‘We maken allemaal onze eigen afweging’
De Jonge liet in maart weten dat hij geen voorstander is van lijsttrekkersverkiezingen. “Dat haalt niet het beste in een partij boven”, zei De Jonge. Hij had daarover ook gesproken met Hoekstra, die op dat moment nog nadacht over zijn kandidatuur. De Jonge meent dat de beste kandidaat, die het CDA weer de grootste partij van Nederland kan maken, de partij moet gaan leiden. Hij zegt dat hij over zijn kandidatuur of die van anderen geen overleg heeft gehad met Hoekstra en Keijzer. “Wij maken allemaal onze eigen afweging.”
Als De Jonge de nieuwe CDA-leider wordt, moet hij op een aantal punten duidelijkheid scheppen. Met Forum regeren gaat het CDA onder zijn leiding niet doen, zei hij eerder al. Het CDA zit in een spagaat bij het nemen van klimaatmaatregelen en de belangen van de landbouw. Welke koers vaart De Jonge? “Rentmeesterschap hoort bij het CDA”, zegt hij. “De aarde moet ook voor de generaties na ons leefbaar zijn. We moeten de belangen van de boeren en die van toekomstige generaties met elkaar verenigen.”
Of hij een ander CDA wil dan de enigszins rechts-conservatieve koers onder Sybrand Buma wil De Jonge niet zeggen. “Dat zijn sjablonen. Wij hebben allebei onze eigen stijl. Het CDA is een brede volkspartij die in staat is om kloven te overbruggen, die mensen wil samenbrengen. Onzekerheid, of die nou wordt veroorzaakt door klimaatverandering of door de coronacrisis, kan leiden tot polarisatie, waarbij mensen tegenover elkaar staan. Het CDA heeft altijd laten zien dat het mogelijk is om in het midden uit te komen.”
De kansen van De Jonge
In de peilingen staat het CDA op veertien zetels, een verlies van vijf ten opzichte van de Kamerverkiezingen van drie jaar geleden. Een andere regeringspartij, D66, staat ook op verlies, maar de VVD van premier Mark Rutte heeft de wind in de zeilen en staat op 44 zetels, elf meer dan drie jaar geleden. Maar dat is nu. De verkiezingen zijn pas over negen maanden.
Het CDA weer de grootste partij van Nederland maken is een lastige opgave in het gevecht met een populaire minister-president Rutte die waarschijnlijk de VVD-lijst zal aanvoeren. De electorale kansen van Mona Keijzer worden in CDA-kringen lager ingeschat dan die van De Jonge. Keijzer is minder bekend bij het grote publiek en haar politieke profiel is flets. Of De Jonge meer of minder kansen heeft dan Hoekstra zou hebben gehad, is lastig te zeggen. Hoekstra had Rutte met zijn zakelijke aanpak misschien goed partij kunnen bieden maar De Jonge beweegt zich makkelijk tussen mensen; op zijn knieën bij een stoel van een oudere in een verzorgingshuis of op straat in gesprek met buurtbewoners over drugsoverlast.
Lees ook:
Hugo de Jonge, man van het midden, is nu de favoriet binnen het CDA
Voor Hugo de Jonge lijkt, na het afhaken van Wopke Hoekstra, de weg vrij naar het CDA-lijsttrekkerschap. Kan Mona Keijzer nog een alternatief zijn?
Oude wonden belemmeren debat over nieuwe CDA-koers
Het CDA praat in kroegen en scholen over de koers van de partij. Maar tumult over boeren en samenwerking met Forum doorkruisen de herbezinning.
