Hoekstra pleit voor EU-sanctiebureau als wapen tegen ontduiken Russische sancties

De EU-sancties tegen onder meer Rusland worden zo vaak ontdoken dat er een nieuw Europees sanctie-hoofdkwartier zou moeten komen om dat centraal vanuit Brussel tegen te gaan. Dat pleidooi deed minister Wopke Hoekstra van buitenlandse zaken maandag in Brugge, waar hij een toespraak hield voor het Europa-college.

Volgens Hoekstra heeft Rusland weliswaar zwaar te lijden onder de sancties, maar ‘tegelijkertijd worden ze op massale schaal ontweken’, aldus de minister. “Momenteel hebben we te weinig capaciteit in de EU om nieuwe sancties te analyseren, coördineren en te promoten. Daarom zie ik graag dat we een sanctie-hoofdkwartier oprichten in Brussel, gericht op omzeiling. Een plek waar lidstaten informatie samen kunnen brengen, alsmede hulpmiddelen over effectiviteit en ontwijking.”

Momenteel besluiten lidstaten centraal (en unaniem) in Brussel over gezamenlijke EU-sancties, maar de uitvoering ervan ligt grotendeels in handen van die lidstaten zelf. Die gaan daar verschillend mee om. Vorig jaar maart bleek dat Hoekstra zelf geen overzicht had over de Nederlandse uitvoering van de sancties, bijvoorbeeld beslaglegging op Russische bezittingen. Dat leidde tot aanstelling van een tijdelijk sanctiecoördinator, Stef Blok.

Meer uitvoeringsmacht

Wat Hoekstra betreft krijgt Brussel meer uitvoeringsmacht. “Dit nieuwe hoofdkwartier zou een lijst kunnen opstellen van sectoren en handelsstromen met een hoog omzeilingsrisico”, aldus de CDA-minister in Brugge. “Bedrijven worden verplicht om clausules over eindgebruikers in hun contracten te zetten, zodat hun producten niet eindigen in de Russische oorlogsmachine. De EU moet de volledige kracht van haar collectieve economische kracht en strafrechtsystemen gebruiken tegen degenen die helpen bij sanctieontwijking. Door ze te benoemen, aan de schandpaal te nagelen, te sanctioneren en te vervolgen.”

Hoekstra’s Brugge-toespraak, met als thema ‘een veilige Europese toekomst’, stond in het teken van één jaar oorlog in Oekraïne. Het einde daarvan is nog lang niet in zicht, zo hield hij zijn gehoor voor (voornamelijk studenten aan het prestigieuze Europa-college).

“We zijn nog ver verwijderd van het einde. We zijn zelfs nog niet halverwege. De Sovjet-Unie bracht negen jaar door in Afghanistan, en deed decennia over de bezetting van Oost-Europa. President Poetin is zowel bereid tot als in staat om honderdduizenden jonge, slecht uitgeruste en slecht getrainde mannen naar hun graf te sturen.”

Lees ook:
Stef Blok: Handhaving en toezicht Russische sancties moeten beter

Sanctiecoördinator Stef Blok sluit zijn tijdelijke klus af. Er is tot nu toe bijna 650 miljoen aan Russische tegoeden in Nederland bevroren en er zijn duizenden containers in de Rotterdamse haven tegengehouden.