Verkiezingstijd

Hoekstra, Klaver en Ploumen trappen stuk voor stuk hun campagnes af met een aanval op Rutte en de VVD

Lijsttrekker Wopke Hoekstra tijdens het partijcongres van het CDA. Beeld ANP
Lijsttrekker Wopke Hoekstra tijdens het partijcongres van het CDA.Beeld ANP

De lijsttrekkers van CDA, GroenLinks en PvdA brengen vandaag de verkiezingscampagne op stoom. Zij richten alle pijlen op VVD-lijsttrekker Mark Rutte, die al tien jaar premier is en de grootste populariteit geniet.

Jelle Brandsma en Esther Lammers

Rutte’s coalitiegenoot, CDA-lijsttrekker Wopke Hoekstra stelde: ‘Het roer moet om.’

Het is duidelijk bij wie het CDA stemmen wil winnen: bij de aanhang van de VVD. Zelfs de slogan waarmee het CDA de verkiezingscampagne ingaat is in VVD-stijl; ‘Nu doorpakken’. De liberalen gingen ooit de campagne in met: ‘Niet doorschuiven maar aanpakken’.

Bij het begin van de campagne van de christen-democraten, zaterdag in Eindhoven, viel lijsttrekker Wopke Hoekstra frontaal het beleid aan van VVD-lijsttrekker Mark Rutte. Hij werkte de afgelopen jaren weliswaar samen met de VVD-leider, maar hij verwijt Rutte toch dat er veel scheef zit in de samenleving.

Gebroken erfenis

Hoekstra in zijn speech: “De gebroken belofte is de erfenis van tien jaar VVD. De optelsom van een reeks gebroken beloftes. Daarom kan die partij niet de verandering brengen die nodig is. Zij willen de rafelrandjes bijknippen. Maar dat is niet genoeg. Het roer moet om.”

Hoekstra signaleert een gebrek aan visie in de Nederlandse politiek. De Nederlandse belofte van vooruitgang is gebroken, stelt hij. Daarbij wijst hij naar de VVD. “We kregen jarenlang de boodschap dat het vanzelf goed komt, als we allemaal maar zoveel mogelijk ons eigenbelang najagen. Maar dat is natuurlijk onzin. Het is een recept voor individualisme en egoïsme.”

Het VVD-beleid, zegt Hoekstra, heeft ook geleid tot een overheid die haar burgers is gaan wantrouwen. “De gebroken belofte treft de middenklasse het hardst. De agent op straat, de leraar voor de klas en de mensen in de zorg, de bouwvakker en de kleine ondernemer. Maar ook al die mensen die op een vrije avond of in het weekeinde in het buurthuis of bij de voedselbank de handen uit de mouwen steken. De mensen van goede wil. Hun onvrede is een roep om verandering. Een roep om gemeenschapszin en een duidelijke afkeer van nog meer ieder voor zich.”

“De basis op orde brengen”, is wat Hoekstra met een nieuw kabinet wil realiseren. “We moeten repareren wat de afgelopen tien jaar op z’n beloop is gelaten.” Zo moet iedereen “met een gewone baan een fatsoenlijk inkomen verdienen, en vaker de zekerheid krijgen van een vast contract en een betaalbare woning.” En net als zijn voorgangers hamert ook de nieuwe CDA-leider op fatsoen: “Wij willen een samenleving waar het fatsoen het wint van brutaliteit en respect het antwoord is op verdeeldheid.”

In een toelichting zei Hoekstra dat de kiezer op 17 maart moet aangeven wie het beste leiding kan geven ‘aan de verandering die nodig is’. “Ik wil een nieuw perspectief schetsen. Veel problemen die er voor corona al waren, liggen op het moment dat deze crisis voorbij is weer tafel en die moeten we aanpakken. Het gaat om kwetsbare banen, te weinig woningen, het creëren van een innovatieve economie en het verbeteren van de rol van de overheid.”

Het CDA heeft met de VVD in dit kabinet wel maatregelen genomen, bijvoorbeeld op het terrein van flexcontracten. “Maar die gaan niet ver genoeg”, vindt Hoekstra. Het moet ‘fundamenteel anders’.

Ploumen: Kompas VVD is rechts

Lijsttrekker Liliane Ploumen tijdens het PvdA-partijcongres. Beeld ANP
Lijsttrekker Liliane Ploumen tijdens het PvdA-partijcongres.Beeld ANP

PvdA-leider Lilianne Ploumen werd tijdens het online verkiezingscongres van haar partij in Meppel met algemene stemmen verkozen. Zij benadrukte na de coronacrisis niet terug te willen naar het oude normaal. “We hebben behoefte aan een nieuw normaal”, zei ze. Ploumen richtte de kritiek in haar toespraak voluit op het ‘rechts-liberale’ beleid van de VVD onder leiding van Mark Rutte. “Jarenlang heeft hij ons proberen wijs te maken dat succes een keuze is. En dat het je eigen schuld is als je niet mee kunt komen. De coronacrisis toont aan hoe absurd dat is. Alsof het jouw schuld is als je ziek wordt. Alsof het jouw schuld is al er geen werk meer voor je is.”

Wat normaal is

Volgens Ploumen voeren de liberalen een “guur en rechts” beleid en sluit de VVD de ogen voor de verdeeldheid in de samenleving. “Ze zijn het gevoel kwijt voor wat mensen normaal vinden. Ze doen nu vlak voor de verkiezingen of ze bekeerd zijn en naar het midden zijn opgeschoven. Maar hun politieke kompas wijst gewoon naar rechts.” Rutte doet volgens de sociaal-democrate alles om maar in het Torentje te blijven. “Dat is de echte Rutte-doctrine. Alsof het zijn eigendom is. Alsof een VVD-makelaar de erfpacht van het Torentje eeuwigdurend heeft afgekocht.”

De PvdA-lijsttrekker nam ook nog het CDA op de korrel. “Geloof niet in de smoezen en uitvluchten van Rutte en Hoekstra”, die al jaren treuzelen met het compenseren van de gedupeerde toeslagen-ouders. “Regel het, vandaag nog!”, zei ze tegen minister Hoekstra. De PvdA zal volgens Ploumen ook nooit met PVV of Forum voor Democratie in een coalitie gaan zitten, omdat deze partijen mensen met een dubbele nationaliteit het stemrecht willen afpakken, racisme niet bestrijden en etnisch profileren aanmoedigen. “Maar VVD en CDA gaan desnoods met PVV samenwerken. Dat hebben we eerder gezien.”

Klaver: meest progressieve kabinet

esse Klaver tijdens het partijcongres van GroenLinks. Beeld ANP
esse Klaver tijdens het partijcongres van GroenLinks.Beeld ANP

Ook GroenLinks-leider Jesse Klaver richtte tijdens het online congres vanuit Amsterdam alle ballen op de VVD. Hij gaf aan dat een herstel van de verzorgingsstaat niet aan rechts kan worden overgelaten. “Tien jaar kabinetten Rutte, waarin de ongelijkheid is toegenomen, en onze publieke dienstverlening is verwaarloosd. Waarbij economische groei en rendement altijd gaan boven welzijn en gedeelde samenleving. Het virus van het economisme heeft Nederland maatschappelijk ziek gemaakt. Tegenover het rechtse mensbeeld van wantrouwen en achterdocht, zetten we empathie, vertrouwen en solidariteit”.

Met SP en D66

Ploumen en GroenLinks-leider Klaver benadrukten allebei dat ze een progressieve, sociale coalitie voorstaan die de rechtsstaat en sociale zekerheid in Nederland weer opbouwt. Ploumen: “Samen voor een beter Nederland. Dat is nodig, want als we dat niet doen is er maar één die lacht, en dat is de VVD vanuit het torentje.” GroenLinks-leider Klaver sprak de ambitie uit “het meest progressieve kabinet van deze eeuw te krijgen”. Klaver noemde daarvoor overigens ook nadrukkelijk D66. De GroenLinks-voorman riep de Socialistische Partij op om positiever te kijken naar Europese samenwerking. Als de SP daartoe bereid is, zei Klaver “dan zie ik zelfs mogelijkheden voor samenwerking tussen de socialisten en de sociaal-liberalen van D66”.

Klimaat-noodtoestand

GroenLinks wil dat een nieuw kabinet tenslotte de “klimaatnoodtoestand” gaat afkondigen en een klimaatteam van wetenschappers samenstelt, dat vergelijkbaar is met het huidige OMT in de coronacrisis. De Tweede Kamer moet dan ook periodiek over de klimaat-adviezen debatteren. “Als het om het klimaat gaat, verzint de regering telkens smoesjes om wetenschappelijke adviezen te negeren en de vervuilende economie in stand te houden. Dat moet afgelopen zijn”, aldus Klaver.

Lees ook:

Online congres van het CDA loopt uit op digitale chaos

Een stemknop die niet reageert, leden die uit het systeem gegooid worden: het eerste online verkiezingscongres van het CDA is uitgelopen op een digitaal drama.

Met Lilianne Ploumen kiest PvdA voor een ervaren kandidaat die niet bang aangelegd is

De PvdA heeft de 58-jarige Lilianne Ploumen, nu nog nummer 3 op de kandidatenlijst, voorgedragen als nieuwe lijsttrekker.

Jesse Klaver over zijn klimaatprogramma: ‘Het is tijd voor grote verandering’

In het verkiezingsprogramma van GroenLinks domineert het klimaat. Lijsttrekker Jesse Klaver: ‘Ik doe dit omdat ik heilig geloof dat we klimaatverandering moeten stoppen.”

Wilt u iets delen met Trouw?

Tip hier onze journalisten

Op alle verhalen van Trouw rust uiteraard copyright.
Wil je tekst overnemen of een video(fragment), foto of illustratie gebruiken, mail dan naar copyright@trouw.nl.
© 2023 DPG Media B.V. - alle rechten voorbehouden