FramingHans de Bruijn
Hoe Pieter Heerma van het CDA een stekelig vraagje over marktwerking pareert
Het marktdenken geeft geen antwoord meer op de problemen van onze tijd, zegt CDA-fractievoorzitter Pieter Heerma. Hij krijgt meteen een stekelig vraagje. Het CDA heeft toch volop bijgedragen aan dat marktdenken? De afgelopen veertig jaar was het CDA meer dan dertig jaar aan de macht.
‘Dit is een vraag die je natuurlijk altijd kunt stellen’, antwoordt Heerma, ‘voor een partij die veel verantwoordelijkheid gedragen heeft’. Maar als je een ‘diepere analyse’ maakt van de huidige problemen, dan zie je dat het echt anders moet – ‘ook als dat anders is dan je eigen partij dertig jaar geleden gedaan heeft’.
Het is een subtiel antwoord. Waarom?
Een.
De vraag gaat over het CDA dat de macht had, Heerma’s antwoord over het CDA dat verantwoordelijkheid droeg. Macht klinkt fout, verantwoordelijkheid klinkt goed.
Twee.
De vraag gaat over het CDA dat ‘dertig jaar lang’ het marktdenken steunde. Heerma’s antwoord over het CDA dat ‘dertig jaar geleden’ het marktdenken steunde. Dat klinkt net iets beter. Denk je nu anders dan je dertig jaar lang hebt gedaan? Moeilijk uit te leggen. Denk je nu anders dan dertig jaar geleden? Dat begrijpt iedereen.
Drie.
‘Die vraag kun je altijd stellen’ – zegt Heerma. Het beeld: dit is een gemakzuchtig vraagje. Daartegenover staat Heerma’s ‘diepere analyse’ van de hedendaagse inhoudelijke problemen. Als je alleen de koerswijziging ziet, is er iets fout gegaan. Als je na een diepgaande analyse van koers wijzigt, doe je iets goeds.
Met een slimme term kun je de werkelijkheid niet alleen beschrijven, maar ook maken. Hans de Bruijn is bestuurskundige en debatspecialist. Wekelijks analyseert hij de sturende taal van beleidsmakers.