Het zijn gouden tijden voor de politieke boekenwurm

Achteraf was het een voorteken: Lilianne Ploumen, de nieuwe leider van de PvdA, bracht maanden geleden al een boek uit met de titel De deur naar de macht. Alsof ze de machtswisseling in haar partij al had zien aankomen. In het boek beschrijft ze hoe ze als dochter van een melkboer in Maastricht was voorbestemd om maximaal mavo te doen, en huisvrouw te worden. “Als dochter van de melkboer was het ondenkbaar om je stem te verheffen. Het waren de anderen die de dienst uitmaakten. Totdat dat veranderde in mijn generatie en het mij lukte om die deur naar de macht te openen.”

De deur naar de macht is inderdaad voor Ploumen (58 jaar) opengegaan sinds ze na het terugtreden van PvdA-leider Lodewijk Asscher door haar partij is gekozen tot lijsttrekker, als eerste vrouw in de partij. Met de verkoop van haar boek gaat het sindsdien ook gezwind, al is de eerste druk nog niet uitverkocht.

Gouden tijden zijn aangebroken voor de politieke boekenwurmen. Met de verkiezingen in zicht verschijnt de ene na de andere (auto)biografie. Er is wel een verschil: bij de vorige verkiezingscampagne, in 2017, kwamen veel politici zelf met een boek, waarin ze hun familiegeschiedenis verbonden aan hun politieke ideeën. Destijds kwam ChristenUnie-lijsttrekker Gert Jan Segers met een lofzang op de Hoop, CDA-lijsttrekker Sybrand Buma streed Tegen het Cynisme en D66’er Alexander Pechtold zette zichzelf neer als Optimist in de politiek. Corona speelt waarschijnlijk een rol: anno 2021 zijn het voor lijsttrekkers geen tijden om zichzelf eens op het podium te zetten. Lilianne Ploumen schreef haar boek voordat ze wist dat ze de PvdA zou gaan leiden.

Het zijn nu de anderen die boeken schrijven over bekende politici. Het kloekste is het boek over wijlen D66-leider Hans van Mierlo, die in 2010 overleed. Die biografie van Hubert Smeets onthult onder andere hoe koningin Beatrix bij de kabinetsformatie van Paars-I hard van leer trok, omdat het CDA buiten de regering zou vallen. Beatrix had eerder jaren innig samengewerkt met CDA-leider Ruud Lubbers.

VVD’er Mark Rutte is het meest geliefde onderwerp

Er is toch al een Van Mierlo-revival gaande, ook binnen D66 zelf. Daar zorgde de Amsterdamse raadsfractie dat er een brug naar de partijoprichter wordt genoemd. Daarvoor was een klein wonder nodig want bijna alle bruggen in Amsterdam zijn allang vernoemd, en bovendien is er vanuit de gemeenteraad grote druk om de overblijvende bruggen te noemen naar anderen dan witte mannen. Maar de brug komt er: op de Herengracht was één bruggetje nog vrij, vlakbij het huis waar Van Mierlo woonde.

Van de boeken over politici die in aanloop naar de verkiezingen verschijnen, is VVD’er Mark Rutte het meest geliefde onderwerp, gevolgd door Lodewijk Asscher.

Eind vorig jaar schreef NRC-journalist Petra de Koning al een biografie over de premier. Binnenkort verschijnt De gelukkigste man van Nederland, een serie essays over onder anderen Rutte, gebundeld door schrijver Joost de Vries.

Over Asscher verschijnt 1 februari een boek dat aanvankelijk de titel Portret van een stoïcijns optimist zou dragen, maar auteur Wilfred Scholten heeft de titel op het laatst nog kunnen wijzigen in: De val van een politiek talent. Scholten beschrijft erin hoe Asscher langs zaaltjes met PvdA-leden reisde, waar hij telkens vroeg aan de zaal om de vinger op te steken als iemand nooit een fout had gemaakt. Zo was de PvdA-leider in eigen kringen blijkbaar al maanden bezig met zijn strategie rond het toeslagenschandaal. Fouten maken is menselijk, met die boodschap hoopte Asscher zijn krediet te behouden. Tevergeefs.

De rubriek Plein 2 behandelt de belangrijke en minder belangrijke bijzaken in politiek Den Haag, beschreven door de parlementaire redactie van Trouw.