Het ministerie geeft toe: een explosief memo over de toeslagenaffaire is kwijtgemaakt

Bij het ministerie van financiën is bewijs opgedoken dat de Belastingdienst in 2019 bewust een explosief memo over de toeslagenaffaire heeft achtergehouden. Het ministerie van financiën erkent dat na vragen van RTL Nieuws en Trouw.

Vrijdag berichtten Trouw en RTL Nieuws dat topambtenaren van de Belastingdienst en het ministerie van financiën niet de volledige waarheid hebben gesproken voor de parlementaire ondervragingscommissie kinderopvangtoeslag. Uit een reconstructie blijkt dat een memo uit 2017, waarin al geconcludeerd werd dat ouders in de toeslagenaffaire compensatie moesten krijgen, in 2019 opnieuw verdween. Een lagere ambtenaar stelde voor om het memo niet te archiveren.

Voorafgaand aan de publicatie van dat artikel zei het ministerie nog ‘geen signalen’ te hebben dat zo’n voorstel zou zijn gedaan, maar het heeft daar zelf ook nooit onderzoek naar gedaan. Een woordvoerder van demissionair staatssecretaris Alexandra van Huffelen (Toeslagen) laat nu weten: “Naar aanleiding van de berichtgeving hebben wij inderdaad een signaal ontvangen. Wij kunnen op dit moment (…) niet vaststellen op welk ambtelijk niveau dit bericht destijds terecht is gekomen.”

‘Niet mee bekend’

Financiën zegt dat het signaal inmiddels is gedeeld met de forensisch experts van accountantskantoor PWC. Die zijn ingehuurd om alsnog de onderste steen boven te krijgen over hoe het kan dat het zogeheten memo-Palmen tot tweemaal toe in een doofpot verdween en werd achtergehouden voor parlement en de parlementaire ondervragingscommissie. Pas in oktober 2020 kwam het memo bij toeval boven tafel, na vragen van Kamerlid Pieter Omtzigt.

Het signaal zou gaan om een e-mail van een lagere medewerker van de Belastingdienst. Onduidelijk is aan wie de mail exact is gestuurd, welke leidinggevenden uiteindelijk hebben besloten om het memo inderdaad niet te archiveren en met wie dat is afgestemd. Financiën wil hier geen uitsluitsel over geven omdat men lopende het onderzoek van PWC ‘geen eigen aanvullend onderzoek’ doet. De toenmalig hoogste baas van de Belastingdienst, Jaap Uijlenbroek, zei vorige week over het voorstel van de lagere ambtenaar: “Daar ben ik niet mee bekend.”

SP-Kamerlid Renske Leijten zegt in een reactie dat staatssecretaris Van Huffelen alle aangetroffen documenten over het niet archiveren onmiddellijk met de Tweede Kamer moet delen. Leijten wil deze week in het parlement voorstellen om nog voor het zomerreces een debat te voeren. Verschillende fracties in de Tweede Kamer stemden al in met haar verzoek om de huisadvocaat van het parlement onderzoek te laten doen. Dat betreft zowel het achterhouden van informatie door het ministerie voor de parlementaire ondervragingscommissie, als mogelijke meineed door hoge ambtenaren voor de ondervragingscommissie.

Lees ook:

Hoe een explosief memo in de toeslagenaffaire twee keer kon verdwijnen

Al in 2017 adviseerde de hoogste juridische medewerker van de afdeling Toeslagen van de Belastingdienst dat ouders compensatie moesten krijgen. Toen dat twee jaar later bekend werd op het ministerie van financiën, werd er opnieuw niet naar gehandeld. Bewust, zo blijkt uit een reconstructie van Trouw en RTL Nieuws.