GroenLinks wil dat kolencentrales al in 2025 sluiten. ‘Er is elke keer wel wat’

Als het aan GroenLinks ligt, dan gaan de vier resterende kolencentrales al per 2025 dicht. Volgens GroenLinks-fractievoorzitter Jesse Klaver haalt Nederland anders de eigen klimaatambities niet. “Het klimaat kan niet langer wachten.”

De kolencentrales moeten volgens de wet in 2030 afgeschakeld zijn. Eerder besloot het kabinet om de centrales tot het zover is een forse productiebeperking op te leggen. Maar na de uitbraak van de oorlog in Oekraïne kwam die beperking te vervallen, omdat het opwekken van stroom in gascentrales onbetaalbaar dreigde te worden.

Door het schrappen van het stookplafond draaiden de kolencentrales de afgelopen maanden op volle kracht. Kolenstroom is de energiesoort die de meeste CO₂-uitstoot veroorzaakt.

Vol inzetten op isolatie

Volgens Klaver hoeven de kolencentrales helemaal niet te draaien, als bedrijven er alles aan doen om energie te besparen en als het kabinet de komende jaren vol inzet op isolatie en energie uit wind en zon. Klaver: “Grote bedrijven kunnen hun productieprocessen aanpassen. Het is nu al wettelijk geregeld dat bedrijven gebruik moeten maken van de best beschikbare technologie. Als dat nageleefd zou worden, is er nog heel veel winst te behalen.”

Dan moeten bedrijven fors investeren, maar dat gebeurt volgens de GroenLinks-leider te weinig. “Ze verduurzamen te langzaam en ze komen hun eigen klimaatambities niet na. Het gebruiken van fossiele brandstoffen is hartstikke goedkoop, mede door subsidies die bedrijven krijgen van de overheid.”

In de plannen van GroenLinks is er ook geen biomassa nodig. De huidige kolenwet geeft energiebedrijven de mogelijkheid om biomassa mee te stoken als kolen in de ban zijn gedaan. Maar het meestoken van houtsnippers is omstreden geraakt, doordat bij de verbranding ook CO₂ vrijkomt en doordat dit zorgt voor luchtvervuiling.

Klaver gaat zijn plan inbrengen in het klimaatdebat van woensdag in de Tweede Kamer. Hij wil daar ook de discussie over extra klimaatmaatregelen aanzwengelen. Het kabinet wil spoedig bekendmaken hoe het in 2030 de stikstofuitstoot met 60 procent wil verlagen ten opzichte van 1990. De huidige plannen komen nog niet boven de 50 procent uit. Klaver vindt het “schandalig” dat de extra klimaatmaatregelen er nog niet zijn. “Het kabinet heeft zijn klimaatdoelen nog geen één keer gehaald, alleen in 2020, door corona. Langer uitstel dulden we niet.”

Een sterk schommelend aanbod van elektriciteit

Dat het kabinet niet opschiet met extra klimaatplannen, is volgens Klaver vooral de schuld van de VVD. Hij verwijt de grootste coalitiepartij ‘klimaatvandalisme’. “Dat is het met opzet vervuilen van het klimaat en er niets aan doen om klimaatverandering tegen te gaan. Door de kolencentrales open te houden en fossiele brandstoffen te blijven subsidiëren, ben je welbewust bezig om het klimaat te vernietigen.”

Volgens Klaver klinken vanuit de VVD steeds andere ‘smoesjes’ om klimaatbeleid op de lange baan te schuiven. “We horen dat het niet lukt om fossiele subsidies af te schaffen vanwege de oorlog in Oekraïne. Een paar jaar geleden kon het niet omdat de economie er te slecht voor stond. Zo is er iedere keer wat.”

Een extra argument van de coalitie om over te stappen op kolen, was dat stroom uit deze centrales makkelijker af- en bij te schalen is. Als er weinig zon of wind is, kunnen gas- of kolencentrales een tandje bijzetten.

Netbeheerder Tennet waarschuwde onlangs dat er vanaf 2030 moeilijkheden kunnen ontstaan met de leveringszekerheid van stroom. Het grote aandeel wind- en zonne-energie zorgt dan voor sterk schommelend aanbod van elektriciteit. Speelt GroenLinks deze problemen in de kaart door de kolencentrales uit te willen bannen?

Volgens Klaver is het vooral belangrijk dat het energienet snel wordt versterkt, met name door procedures voor de bouw van nieuwe hoogspanningsleidingen te verkorten. Daarnaast denkt GroenLinks dat het nog tot 2035 nodig is om gas te gebruiken voor elektriciteitsproductie. “Het liefst importeer je dat uit Noorwegen, maar soms zal je dat ook moeten doen uit landen die we minder prettig vinden, zoals in het Midden-Oosten.”

Lees ook:

Uitstoot verlagen? Grote bedrijven leunen te zwaar op compensatie van hun CO₂-uitstoot

Bedrijven formuleren op papier ferme klimaatdoelen, maar stevig beleid om die te behalen ontbreekt vaak. Een populaire strategie is niet de uitstoot verlagen, maar die compenseren met bos, blijkt uit nieuw onderzoek. ‘Een zorgelijke trend.’