Gedachten en wensen op weg naar het stemhokje. Zestien kiezers aan het woord

Het is zover: vandaag zijn de verkiezingen voor de Provinciale Staten en voor de waterschappen. Trouw trok het land in en sprak met zestien kiezers, van PvdA’ers, tot BBB’ers, van een standvastige VVD’er tot een niet-stemmer.

Richard Igel (51) - PvdA: ‘Een links blok is belangrijk, rechts is te dominant’

“Vier jaar geleden stemde ik PvdA, dit keer weer. Ik wil de geschiedenis ingaan als de laatste man ooit die PvdA heeft gestemd, haha. Ik zie het nut van de samenwerking met GroenLinks wel. Het is een goed antwoord op de versnippering. Een groter links blok is sowieso belangrijk, want rechts is al heel lang te dominant. Natuurlijk denk ik aan wat er in mijn provincie moet gebeuren, maar ik stem toch met de Eerste Kamer in mijn achterhoofd. Daar gaat de campagne vooral over en ik ben er wel gevoelig voor, merk ik. Over de waterschappen heb ik twee stemwijzers ingevuld. Ik twijfel nog tussen de Partij voor de Dieren en de Algemene Waterschapspartij. Ik ga sowieso stemmen.”

Elisa Melfor (42) - PVV: ‘Het is hier geen paradijs meer’

“Ik ben niet zo heel erg bezig met de provincies en wat ze precies doen. Ik heb twee keer Mark Rutte gesproken, hier in de stad. Hij liep langs en ik sprak hem aan. Ik vind het een goede premier. Maar ik stem niet op zijn partij. Geert Wilders is beter, omdat hij vindt dat Nederland zich niet altijd moet bemoeien met andere landen. Daar ben ik het mee eens. Wij hebben hier al genoeg problemen. Ik ben half Dominicaans, half Antilliaans. Toen ik in 1994 naar Nederland kwam, werd dit het paradijs genoemd. Dat is niet meer zo. Kinderen en ouderen hebben het moeilijk. Mag ik ook stemmen voor de waterschappen? Dat wist ik niet. Ik ga dat doen. Wij leven hier onder water. Goed waterbeheer is belangrijk.”

Astrid Jansen (58) - VVD: ‘De premier doet het gewoon goed’

“Vier jaar geleden stemde ik VVD en dit jaar weer. Ik kijk niet naar losse onderwerpen, maar naar het geheel. Ik ben het in grote lijnen eens met waar die partij voor staat. En de premier doet het gewoon goed, dat telt ook mee voor mij. Hij was deze week te gast bij ‘Vandaag Inside’, met Johan Derksen. Daar hield hij zich prima staande. Als ik stem denk ik aan de Eerste Kamer, waar het kabinet moeite heeft om plannen aangenomen te krijgen. Het belang van de provincie telt minder. Vroeger stemde ik nog PvdA, maar die partij is voor mij te veel naar links opgeschoven, daar voel ik me niet meer thuis. Ik heb me nog niet verdiept in de waterschappen, maar dat ga ik nog wel doen!”

Pauline Ooms (26) - twijfelt: ‘De provincie is voor mij leidend’

“Ik weet niet meer wat ik vier jaar geleden op stemde bij de Provinciale Statenverkiezingen. Voor de Tweede Kamer vind ik het makkelijker, daar krijg je meer van mee. De laatste keer stemde ik D66. Ik heb ook wel eens GroenLinks gestemd en de Partij voor de Dieren. Dit keer weet ik het nog niet, het zou D66 kunnen worden. Ik vul nog wel een stemwijzer in. Ik vind de woningmarkt een belangrijk onderwerp. Net als openbaar vervoer en de opvang van nieuwkomers. Iedereen heeft recht op een fatsoenlijk huis, ook asielzoekers en arbeidsmigranten bijvoorbeeld. Ik kijk minder naar de Eerste Kamer en welke stem daar belangrijk is. De provincie is leidend. Over de waterschapsverkiezingen heb ik nog geen idee. Ik stem wel, maar ik moet me nog inlezen.”

Pepijn Foeken (18) - twijfelt: ‘Natuurlijk maak ik me zorgen over de woningmarkt’

“Ik ben 18 jaar, dus dit wordt de eerste kans die ik krijg. Mijn sympathie ligt bij D66, maar ik twijfel nog wie mijn stemt krijgt. Voor mij is het milieu belangrijk. Ik ben student rechten in Nijmegen en de kosten lopen steeds verder op. Daar kijk ik ook naar, welke partij daar iets aan wil doen. En natuurlijk maak ik me zorgen over de woningmarkt. Ik denk dat ik voor de zekerheid nog een stemwijzer invul. De Eerste Kamer weegt niet veel mee voor mij. Tijdens mijn studie leer ik wel over belang van de senaat, maar ik kijk naar de ­onderwerpen die er voor mijzelf toe doen. Waar ik voor de waterschappen op moet stemmen, weet ik nog niet. Ik ga niet stemmen om te stemmen. Ik moet me daar nog in verdiepen.”

Noëmie Martis (19) - stemt niet: ‘Ik weet er niet genoeg van’

“Ik heb nog nooit gestemd en ga, denk ik, weer niet stemmen. Dat is vooral omdat ik niet veel informatie over de verkiezingen heb gehad en mezelf er niet in heb verdiept. Verder weet ik niet genoeg van de Provinciale Staten en de waterschappen af. Dat hebben we op school ook bijna niet geleerd en dat vind ik heel slecht, want ik zou dat wel graag willen leren. Bij een landelijke verkiezingen had ik me, denk, ik iets meer verdiept, want dat voelt belangrijker, maar nu blijf ik thuis.”

Jesse (28, achternaam bekend bij de redactie) - ChristenUnie: ‘Het is belangrijk welk blok je stemt’

“Vanuit mijn achtergrond draag ik de ChristenUnie een warm hart toe, maar ik vind D66 en GroenLinks ook goede partijen. Ik denk dat het deze verkiezingen iets belangrijker is welk blok je stemt dan welke partij, dus ik zit in het linkerblok. Als de coalitie veel zetels verliest in de Eerste Kamer, hoop ik dat ze vooral met het linkerblok moeten samenwerken. Uiteindelijk vind ik de woningmarkt, stikstof en het klimaat belangrijke thema’s. Daarin hebben de Provinciale Staten een grote vinger in de pap qua ruimtelijke ordening. Voor de waterschappen stem ik denk ik op de Partij van de Arbeid, aangezien zij meer oog hebben voor de natuur in plaats van de landbouw.”

Koos Blokland (62) - PvdA: ‘Er moet een tegengeluid zijn’

“Ik stem de laatste jaren PvdA. Ik vind namelijk dat er een tegengeluid moet zijn en sociale invloed moet komen vanwege bijvoorbeeld de toeslagenaffaire. Ik woon zelf in Zuid-Holland in een grootstedelijk gebied. Daar mag vooral op woningbouw een linkser geluid klinken. Ik heb een neefje met een laag inkomen die niet aan een huurwoning kan ­komen. Dat komt door jarenlang wan­beleid. Ik vind wel dat de ­Provinciale Staten zichzelf meer aandacht mogen geven. Je ziet ­altijd de landelijke politiek en ­politici. De Provinciale Staten zijn nu een verlengstuk van de landelijke politiek, dat mag eigenlijk niet. Ik vind dat in de waterschappen vooral mensen moeten zitten die verstand van zaken hebben. Dat is misschien minder geschikt voor verkiezingen.”

Stefan Harthoorn (29) - Volt/D66: ‘Linkse partijen schreeuwen best veel’

“Landelijk heb ik op D66 gestemd. Een socialere samenleving bepaalt mijn keuze. Ik ben zelf ­student in de pechgeneratie en voor mij is het belangrijk dat zoiets niet weer gebeurt. Politici moeten hier verantwoordelijkheid voor nemen, net als voor ­andere schandalen. Dat doen D66’ers niet genoeg. Ik vind daarnaast dat de linkse partijen landelijk best veel schreeuwen, zonder dat je iets ziet gebeuren. Daarom stem ik misschien toch op Volt, maar ik ga me nog inlezen. Volt is stiller, maar naar mijn idee wel duidelijker over wat ze echt willen, en dat vind ik positief. Uiteindelijk stem ik vooral voor een hechtere samenleving. Ik hoef er niet alleen zelf beter van te worden. Wij als geheel wel.”

Meike Linthorst (31) - Partij voor de Dieren: ‘De PvdD strijdt veel voor het milieu, dat spreekt me aan’

“Ik ga, denk ik, op de Partij voor de Dieren stemmen, want ik ben erg voor het milieu en ik vind dat daar nu niet genoeg aan gedaan wordt. Ik heb nog niet eerder op deze partij gestemd en weet niet zo goed wat de Provinciale Staten doen. Andere partijen kunnen misschien ook wel wat doen aan het milieu en ik weet niet of de PvdD het beter kan, maar zij strijden er veel voor en dat spreekt me aan. Daarnaast ga ik op een vrouw stemmen, want er moeten meer vrouwen de politiek in.”

Astrid Bulte (“jong”) - GroenLinks: ‘GroenLinks moet gesprekken voeren met de laarzen in de modder’

“Ik stem altijd en morgen zal ik weer op GroenLinks stemmen. Klimaat is mijn belangrijkste zorg. De portemonnee van mensen ook, maar alles wordt te duur als we geen goede voorzieningen hebben om met z’n allen op deze planeet te leven. Het vluchtelingen-, voedsel- en energievraagstuk zijn allemaal gerelateerd aan klimaatverandering en dan vind ik dat je moet kiezen voor de lange termijn. Na de verkiezingen vind ik het belangrijk dat GroenLinks verantwoordelijkheid neemt en gesprekken voert met de laarzen in de modder. Dat vraagt om goede dialoog met de landbouwsector en om compromissen. Dat gesprek moet daarnaast gaan om een rechtvaardige samenleving en je inleven in de ander, ook al ben je het er niet mee eens. Je moet het met elkaar doen.”

Sjan Brok (82, stemt niet): ‘Er is geen partij waar ik achter sta’

“Voor het eerst in mijn leven ga ik niet stemmen. Gewoon omdat ik het niet weet. Dat vind ik best moeilijk, ik heb er nogal even over nagedacht. Maar er is geen partij waar ik nog achter sta. In het verleden koos ik meestal voor het CDA, maar daar voel ik me ook niet meer gehoord. Ik ben nu achttien jaar weduwe, heb altijd goed kunnen rondkomen van het pensioen van mijn man en de AOW. Nu niet meer, ik ben zo 75 euro kwijt voor boodschappen. Gelukkig heb ik nog een spaarrekening. Maar nog erger vind ik dat een van de kleinkinderen echt niet aan een woning kan komen. Het lukt gewoon niet, dat is elke keer weer een teleurstelling. Zoiets moet toch niet kunnen?”

Joy van Gestel (73) - PVV: ‘Nederland moet voor ons zijn’

“Met één gelukkig getrouwde zoon en twee kleinkinderen heb ik eigenlijk alles wat mijn hartje begeert. Maar we moeten wel de eindjes aan elkaar knopen, mede doordat mijn pensioen door verkeerde beleggingen niet is geworden wat ik ervan had verwacht. Het stoort me daarom dat we overal voor moeten betalen. Mijn vrouw is wat aan het tobben, de eigen bijdragen voor medicijnen kosten best veel. Zelf heb ik prostaatkanker gehad. Tabletjes om de seksualiteit te stimuleren haal ik nu in België. Hier ben ik voor acht tabletjes 56 euro kwijt, over de grens heb ik er twaalf voor 35 euro. Elk tientje is er één. Ik vind dat Nederland voor de Nederlanders moet zijn. We moeten stoppen met zoveel buitenlanders binnenhalen. Er is hier armoede zat.”

Marcel van Tuijl (46) - BBB: ‘Als je tegen de overheid moet vechten, sta je al met 1-0 achter’

“Ik kijk bij deze verkiezingen alleen maar naar Den Haag. Daar zie ik een onbetrouwbare overheid. Als je ertegen moet vechten, sta je al met 1-0 achter. Zoals de slachtoffers van de toeslagenaffaire en de Groningers. Mark Rutte laat ondertussen alles van zich afglijden. Daarom ben ik jaren geleden al gestopt met stemmen op de VVD. Deze keer wordt het een proteststem, op de Boer Burger Beweging. Ik vind dat we soms te moeilijk doen over de natuur, ten koste van onze economie. Hier om de hoek ligt met de Kampina een prachtig Natura2000-gebied. Door stikstof komen daar andere plantjes te groeien, is dat erg? Moet het miljarden kosten om die terug te dringen? In de waterschapsverkiezingen heb ik me niet verdiept. Maar het is mijn recht om te stemmen, dus ik zet wel ergens een kruisje.”

Eveline Bouman (31) - PvdA of GroenLinks: ‘Jesse Klaver is goed en duidelijk’

“Stikstof, vluchtelingen en klimaat zijn wel de belangrijkste thema’s voor mij. En wonen, dus dat is een beetje dubbel als je bouwprojecten tegenover de stikstofproblematiek zet. Maar er moet nu eenmaal worden gebouwd. Zelf woon ik nog thuis en het is niet zo dat ik morgen weg moet, maar de kans op een woning moet voor jonge mensen wel worden vergroot. Ik moet eerlijk zeggen dat ik de Brabantse politiek niet zo volg, dus landelijke ontwikkelingen bepalen hoe ik ga stemmen. Sowieso vind ik een linkse koers beter dan een rechtse. Waarschijnlijk wordt het GroenLinks, ik vind Jesse Klaver altijd wel goed en duidelijk. Dat ze in de Eerste Kamer samengaan, is prima. De waterschapsverkiezingen vind ik lastig. Ik heb geen idee hoe de programma’s zich tot elkaar verhouden.”

Nina Hagoort (33, GroenLinks): ‘Met drie kinderen is het klimaat het belangrijkste thema’

“De verdeling in de Eerste Kamer maakt deze verkiezingen moeilijk. Ik betwijfel of GroenLinks sterk genoeg wordt om de klimaatplannen te kunnen doordrukken. Een stem op D66 kan dit kabinet vooruit helpen, maar ik ben ook niet tevreden met het tempo van de stappen die we op dit moment zetten. Ze moeten rigoureuzer, ik weet niet of ik daarvoor op dit kabinet kan vertrouwen. Daarom voel ik meer voor de standpunten van GroenLinks. Mede met het oog op de toekomst van onze drie kinderen vind ik het klimaat het belangrijkste thema. Voor het waterschap kies ik voor Water Natuurlijk, puur op basis van de stemwijzer. Ik had er nog nooit van gehoord en vind het ook gek dat we daarvoor moeten stemmen.”

Lees ook:

Geef mensen met dementie de mogelijkheid om met een begeleider het stemhokje in te gaan

Het wordt tijd om te regelen dat mensen met alzheimer een begeleider mogen meeneem het stemhokje in. De stem van mensen met dementie gaat te vaak verloren, vindt Tom Schram.