Eindelijk oordeelt de Tweede Kamer over het rommelige begin van de coronacrisis

Officieel gaat het Kamerdebat woensdag enkel over het eerste onderzoeksrapport dat de aanpak van de coronacrisis op de pijnbank legt. Maar onder de oppervlakte speelt er zoveel meer.

1. Waar gaat het debat woensdag over?

De Tweede Kamer zal woensdag in de grote zaal debatteren over het eerste onderzoeksrapport van de Onderzoeksraad voor de Veiligheid. Dat gaat over de beginperiode van de coronapandemie, van december 2019 tot september 2020. Een jaar geleden, in februari 2022, ging dat rapport naar de Tweede Kamer.

De onderzoeksraad concludeerde onder meer dat er in die periode heel veel onzeker was en dat iedereen naar zijn beste vermogen handelde. Maar het legde ook de vinger op een aantal zere plekken. Bijvoorbeeld als het gaat om de beperkte aandacht voor de verwoestende gevolgen van het virus in verpleeghuizen. In die eerste periode kregen de ziekenhuizen en de ic’s veel aandacht van het kabinet, terwijl de helft van de mensen die toen stierf aan corona in een verpleeghuis woonde.

2. Maar waar gaat het debat óók over?

Er is nogal wat gebeurd, sinds de laatste keer dat de Kamer plenair praatte over corona, toen de pandemie nog in volle gang was. Ten eerste heeft de onderzoeksraad inmiddels ook de tweede periode van de coronapandemie geëvalueerd. Die is politiek gezien veel explosiever. Dat was de periode waarin de avondklok werd afgekondigd, de vaccinatiestrategie werd uitgedacht, de mondkapjesplicht werd ingevoerd, en iedereen aan een eenzame kerstdis zat.

Het is zeer de vraag of de Kamer die periode niet ter sprake brengt en het braaf enkel en alleen zal hebben over alle beslissingen die gemaakt zijn voor september 2020.

Nog saillanter is het gedoe rondom de parlementaire enquêtecommissie die het coronabeleid moet gaan evalueren. De beoogde voorzitter, Khadija Arib, heeft de Tweede Kamer verlaten na een rommelige affaire en nu steggelt de commissie onder leiding van een tijdelijke voorzitter over de precieze onderzoeksopdracht aan de enquêtecommissie. Ook die discussie zou zomaar het debat in kunnen sluipen.

3. Prima dat evalueren, maar wat hebben we daar aan?

De gedachte achter evalueren is voorkomen dat bij een volgende pandemie dezelfde fouten opnieuw gemaakt worden. Het zal dus vooral interessant zijn of verantwoordelijk minister Ernst Kuipers duidelijk kan maken wat er bij een volgende pandemie wel en niet uit de gereedschapskist tevoorschijn zal komen.

De onderzoeksraad waarschuwt dat het kabinet weinig geleerd lijkt te hebben van twee jaar coronacrisis. In het tweede onderzoeksrapport – dat dus officieel niet wordt besproken – merkt de raad op dat het kabinet geen idee heeft van het effect van veel maatregelen. Was het echt nodig om de scholen opnieuw te sluiten? Om 59 dagen een avondklok te handhaven? Eigenlijk weet niemand dat precies.

4. Vindt de Tweede Kamer praten over corona eigenlijk nog wel belangrijk?

Niet zo belangrijk dat de Kamer snel wilde debatteren over de aanpak van de coronacrisis.

Dat de coronapandemie niet meer heel hoog staat op het prioriteitenlijstje van de Kamer bleek ook al bij de behandeling van wat in de volksmond de coronawet is gaan heten. De behandeling daarvan is meermaals uitgesteld, en werd in december ineens met vliegende haast door de Tweede Kamer aangenomen. Een plenair debat erover kwam er niet eens, want ineens was er paniek over China. Daar ging het virus rap in de rondte omdat het land de zeer strenge beperkende maatregelen in een keer allemaal losliet.

Lees ook:

Verbazing in Eerste Kamer over optreden minister Ernst Kuipers om coronawet ‘erdoor te jassen’

De Eerste Kamer toonde zich opvallend assertief. Minister Kuipers moest bakzeil halen met een snelle behandeling van zijn ‘coronawet’ en maakte een slechte beurt bij de voltallige Senaat.

Onderzoeksraad: We weten nog steeds niet of coronamaatregelen eigenlijk werkten

De Onderzoeksraad voor Veiligheid roept het kabinet op om alsnog te onderzoeken of maatregelen zoals schoolsluiting en de avondklok wel hebben geholpen tegen de verspreiding van het coronavirus. De raad bracht woensdag verslag uit van het onderzoek naar een reeks coronamaatregelen en de vaccinatiecampagne.