Een Troonrede met winstwaarschuwingen

In het publieke debat en op sociale media voeren tegenstellingen de boventoon, zei hij in de traditionele Troonrede, ‘maar de dagelijkse realiteit is voor de meesten van ons anders’. “Van jong tot oud, van werkvloer tot bestuurskamer en van Willemstad tot Amsterdam willen mensen meedoen en hun bijdrage leveren. Dat is wat ons bindt en wat we met elkaar moeten koesteren.”

Het is vandaag de tweede Prinsjesdag van dit kabinet; de ploeg van premier Mark Rutte is grofweg op de helft van de rit. Na een moeizame start wist de coalitie eerder dit jaar afspraken te maken met de polder en oppositiepartijen over de hervorming van het pensioenstelsel en over klimaatmaatregelen. Zonder dat expliciet te benadrukken verwees de koning met zijn ‘verstandige compromissen’ naar deze, voor het kabinet zeer belangrijke akkoorden.

Algemene beschouwingen

De Algemene Politieke Beschouwingen, morgen en overmorgen, zullen voor een deel over deze kwesties gaan. Rutte kan de Kamer in dit debat, het belangrijkste van het jaar, voorhouden dat het goed gaat met Nederland. Willem-Alexander zei in de Troonrede: “Niet eerder hadden zoveel mensen betaald werk. De staatsschuld is onder controle en de lasten kunnen omlaag.” De koopkracht ‘laat plussen zien’.

De koning kwam tegelijkertijd met enkele ‘winstwaarschuwingen’. Allereerst moet Nederland komende jaren rekening houden met gematigder groei. Er komt een einde aan de economische jubelcijfers. Het land is ‘kwetsbaar voor verstoringen op de wereldmarkt, vooral als gevolg van handelsconflicten’, doelend op de spanningen tussen de Verenigde Staten en China. Daar komt de voortdurende onduidelijkheid over de brexit bovenop.

Het kabinet gebruikte de Troonrede ook om kanttekeningen te plaatsen bij de koopkrachtcijfers, die aangeven of de burgers komend jaar meer of juist minder te besteden hebben. In de aanloop naar Prinsjesdag lekte uit dat iedereen erop vooruitgaat. In de praktijk blijkt dat heel wat uitzonderingen te zijn. Daarom sprak de koning dinsdagmiddag: “Vaak voeren we discussies aan de hand van cijfers. Maar de levens van ruim 17 miljoen individuele Nederlanders passen niet in een mal. Geen enkel leven voegt zich naar de mediaan van een statistisch model”. Koopkrachtcijfers kunnen er nog zo florissant uitzien, het leven wordt meer beïnvloed door het kopen van een huis, het krijgen van kinderen of ziekte dan door een macro-economisch groeipercentage of een belastingmaatregel.

Investeringsfonds voor kennis

Zoals verwacht kondigde de koning in de Troonrede de komst van een investeringsfonds aan. Dat geld moet worden uitgegeven aan kennisontwikkeling, innovatie en infrastructuur. Welk bedrag met dit fonds is gemoeid, is onbekend. Later dit jaar komt het kabinet met een opzet.

Willem-Alexander richtte zich ook tot ongeruste burgers, de mensen die bang zijn dat de klimaatmaatregelen een forse kostenpost worden. Er is het kabinet veel aan gelegen dat er straks voldoende draagvlak in de samenleving is voor het Klimaatakkoord. De koning: “Voor het klimaatakkoord geldt dat de doelen worden gehaald, terwijl de rekening eerlijk wordt verdeeld en niet alles ineens anders hoeft. Huishoudens worden in staat gesteld de energietransitie stap voor stap mee te maken”.

Lees ook:
Het kabinet heeft geld en het heeft plannen, nu nog de handen om ze uit te voeren

De euro’s vliegen de genodigden in de Ridderzaal vandaag om de oren. Het derde kabinet-Rutte heeft mooie voornemens genoeg, zal blijken op deze Prinsjesdag. Nu de uitvoering nog.

Troonrede 2019: Winstwaarschuwing, het brede midden en Europese solidariteit

Dinsdagmiddag opende koning Willem-Alexander het nieuwe parlementaire jaar. Lees hier de volledige tekst van de Troonrede, zoals de koning die voorlas in de Ridderzaal te Den Haag.