Een monsterverlies voor het CDA, toch blijft de partij trouw aan de koers

“Wat een waardeloze avond”, zegt Derk Boswijk. “Ik trek het me persoonlijk aan”. Het Tweede Kamerlid was campagneleider van het CDA voor deze verkiezingen. Hij wordt gezien als groot talent voor de toekomst. Maar die toekomst ziet er somber uit. In de exitpolls van drie provincies en die voor de Eerste Kamer is het CDA deze avond gehalveerd.

Steeds als op televisie de exitpolls voorbij komen wordt het doodstil in de hal, waar opvallend veel jongeren aanwezig zijn. Pas na de voorlopige uitslag voor Overijssel, van oudsher een CDA-bolwerk, staat Derk Boswijk de pers te woord. Hij is zichtbaar aangeslagen. De laatste twee jaar, nadat de vlaggen in de regio omgekeerd werden, ging hij als landbouwwoordvoerder van de fractie het land in. Met de boeren praten, de onvrede aanhoren, een antwoord verzinnen.

Dat was te laat om de klachten van de traditionele achterban weg te nemen, beseft het Kamerlid nu ook. “Veel te laat. Terwijl we inhoudelijk zo’n goede campagne gevoerd hebben, verzucht hij mismoedig. Het CDA kwam met een plan Voor heel Nederland, waar de partij heel enthousiast over is, maar dat de kiezer nooit begrepen heeft.

Stokje van het CDA overgenomen

“We waren een partij van burgers en boeren, die moeten we weer terugwinnen”, zegt woonminister Hugo de Jonge. Een oneliner die hij bedacht heeft, maar erg wrang klinkt omdat BBB deze dag het stokje van het CDA overgenomen lijkt te hebben. Dat verhaal sprak kennelijk wel aan. Minister Hanke Bruins Slot (binnenlandse zaken), nog zo’n talent uit de CDA-stal, heeft het al over ‘opnieuw bouwen’ en ‘morgen hard aan het werk gaan’. Dat is de boodschap die de CDA-top wil uitdragen. “We moeten koers houden”, zegt campagneleider Boswijk.

Dat geldt ook voor de aanvoerder van de grote verliezer, Wopke Hoekstra. De partijleider komt rond half elf naar beneden om zijn statement te maken. Hij krijgt zowaar applaus, misschien uit medelijden. In ieder geval denkt hij niet aan opstappen, ondanks dat partijleiders om minder zijn afgetreden. Nee, hij baalt enorm, maar hij gelooft in een wederopstanding, ondanks dat het CDA ‘midscheeps geraakt is’. “We gaan verder op inhoud, stabiliteit en samenwerking”, zegt hij.

De positie van Hoekstra wordt ook door anderen voorlopig niet betwist. Op de vraag of hij moet opstappen, zeggen zijn collega-ministers Hugo de Jonge en Hanke Bruins Slot eensgezind, maar heel diplomatiek: “Het is niet iets wat we vanavond moeten bespreken”.

Alle gevestigde partijen verliezen

Aanwezig is ook oudgediende Wim van de Camp, een leven lang Tweede Kamerlid en Europarlementariër. Van hem geen zalvende woorden en clichés dat het wel goed zal komen. Zijn analyse is helder: “We hadden natuurlijk geen duidelijk profiel in de campagne. Waar staan we als CDA voor? Ik weet het ook niet”. Dat alle gevestigde partijen verliezen zegt iets over de kiezer. “Die is het zat wat er in Den Haag gebeurt. Alle processen worden in gang gezet, van toeslagenaffaire tot schadeherstel van Groningen, maar tot resultaten leidt het niet. En dat ziet de kiezer. Vandaar dit enorme pak slaag.” Daar wil hij het graag bij houden, zegt hij grijzend.

Lees ook:

BBB in shock na voorspelde monsterzege

Dat ze zouden winnen, hadden ze bij BBB wel verwacht. Maar dat bijna eenderde van de Overijsselaars voor BBB stemt, zorgt voor ongeloof bij partijleider Caroline van der Plas.