Een compromis kan ook een verrijking zijn, dan overstijg je je eigen gelijk

Gert-Jan Segers vertrekt. Hij is bezorgd: we waarderen compromissen niet meer – ‘compromis’ is een fout woord geworden. Dat komt door de politieke cultuur van alles-of-niets, zegt Segers. Een cultuur waarin jouw idealen volledig werkelijkheid moeten worden, want jij hebt de waarheid in pacht. Waarin jouw winst het verlies van de ander is. Een compromis is uitverkoop van idealen, een teken van zwakte in de politieke strijd.

Wat is eigenlijk een compromis?

Je hebt het compromis als koehandel. Jij wilt honderd hebben, ik wil vijftig uitgeven en we eindigen ergens in het midden – het vaak grauwe midden.

Je hebt het compromis als uitruilen. Jij wilt een onderwijsvernieuwing. Ik wil deregulering. Koehandel betekent dat je voor beide onderwerpen op de grauwe middenweg uitkomt. Uitruilen betekent dat ik jou je volledige onderwijsvernieuwing gun en jij mij de deregulering.

En je hebt het compromis als verrijking van beleid. Jij hebt jouw perspectief, jouw principes; ik de mijne. Soms lukt het om beleid te maken dat recht doet aan jouw perspectief en aan het mijne. Daar wordt het beleid beter, rijker door – beter dan beleid dat uitsluitend op mijn principes is gebaseerd.

Bij koehandel en uitruilen is het altijd slikken: je levert iets in. Dat is heel moeilijk in een alles-of-niets cultuur. Bij het compromis als verrijking erken je dat het perspectief van je opponent waardevol is. Iets toevoegt aan jouw perspectief. Je overstijgt je eigen gelijk. Dat is bijna onmogelijk in een alles-of-niets cultuur.