De les uit de Politieke Beschouwingen: na tien jaar is Rutte erg bedreven in het kabinetsbeleid verdedigen

Volgende maand is Mark Rutte op de kop af tien jaar premier. In die jaren is hij er bekwaam in geworden het kabinetsbeleid te verdedigen. Tijdens zijn tiende Algemene Politieke Beschouwingen laat hij donderdag opnieuw zien dat hij zich niet zo gemakkelijk uit de tent laat lokken.

Niet dat de fractievoorzitters het niet proberen. Nog voor de premier goed en wel begonnen is aan het beantwoorden van de vragen die woensdag tijdens het eerste deel van het debat zijn gesteld, staat Geert Wilders van de PVV aan de interruptiemicrofoon.

“Ik zou het ook wel graag willen hebben over de algemene staat van Nederland. Want u heeft daar in tien jaar tijd een enorme puinhoop van gemaakt”, zegt Wilders, waarbij hij niet noemt dat hij Rutte I twee jaar lang heeft gedoogd. Wilders verwijt de premier dat hij zijn beloftes niet is nagekomen, dat hij erg pro-Europa is geworden en te veel migratie uit niet-westerse landen heeft toegestaan. Rutte is niet onder de indruk. “Oké”, verzucht hij. “Het spel is op de wagen.” Om daarna een opsomming te geven van dingen die hij zijns inziens heeft verbeterd.

Als Wilders zegt dat het tijd is af te rekenen met Rutte, en dat hij mensen bij de verkiezingen in maart een alternatief zal bieden, doet de premier dat af als Haags egoïsme. “Vandaag gaat het niet over de verkiezingen van maart volgend jaar”, zegt hij. “In Nederland buiten deze zaal zijn heel weinig mensen met de verkiezingen bezig. Mensen zijn bezig met dingen waar ze zich nu veel zorgen maken. Heb ik straks nog een baan? Hoe zit het met de baan van mijn kinderen? Volgens mij gaat het nu om het land, niet om onszelf.”

Karakteristiek grapje

Moeilijker krijgt Rutte het als het debat goed en wel is begonnen en gaat over de coronacrisis. De linkse oppositie én coalitiepartner D66 laat duidelijk merken niet zomaar genoegen te nemen met de verklaring van het kabinet dat een deel van de problemen met de testcapaciteiten te wijten is aan de mensen die zich zonder klachten toch willen laten testen op het coronavirus. “Feit is dat het kabinet het zicht op het virus aan het verliezen is, zo niet al verloren is”, zegt PvdA-fractievoorzitter Lodewijk Asscher. “Alle plannen van het kabinet kunnen in de prullenbak als het kabinet er niet in slaagt een tweede golf te voorkomen.”

Maar net als de druk vanuit de Kamer na een serie interrupties op begint te lopen, maakt Rutte een karakteristiek grapje, om de lucht weer te klaren. Als D66-leider Rob Jetten zegt te betwijfelen dat daadwerkelijk veel mensen zonder klachten de tocht naar de teststraten maken, omdat dat wattenstaafje zo diep in je neus heus geen pretje is, reageert Rutte met een vrolijk: “Dit helpt ook niet om meer mensen te laten testen.”

Betere basisgezondheid

Speelde de coronacrisis woensdag tijdens het eerste deel van de beschouwingen nog vooral een rol op de achtergrond, donderdagochtend neemt het debat over het virus ruim anderhalf uur in beslag. Behalve over de testcapaciteit krijgt Rutte vragen over waarom nu pas regionale maatregelen worden genomen in steden waar de besmettingen al sinds de zomer oplopen (Pieter Heerma, CDA) en hoe het kan dat gevoelige persoonlijke gegevens via de teststraten op straat zijn beland (Femke Merel van Kooten).

De partij voor de Dieren vindt dat het kabinet meer moet doen om de basisgezondheid van mensen te verbeteren. Want, zo zegt fractievoorzitter Esther Ouwehand, ‘één op de drie van de covidpatiënten die op de ic heeft gelegen kampte met obesitas’. “Het RIVM waarschuwt dat het aantal mensen met obesitas alleen maar zal stijgen. Tot nu toe zegt het kabinet wel tegen burgers: als jij je niet aan de regels houdt en de gezondheid van andere mensen in gevaar krijgt dan krijg je een bon, maar het verdienmodel van Coca-Cola, McDonald’s en Albert Heijn, dat is onaantastbaar voor het kabinet.”

Volgens de premier is dat onterecht, omdat staatssecretaris Paul Blokhuis (Volksgezondheid) met allerhande campagnes wel degelijk probeert om gezonde keuzes te stimuleren. “Maar in een vrij land blijft het natuurlijk wel mogelijk om je hamburgertje te eten of je colaatje te drinken. Dat gaan we niet verbieden.”

Lees ook:

VVD: Nederland is te afhankelijk van landen als VS, China en Rusland

Politieke partijen breken hun hoofd over de vraag hoe Nederland uit de crisis kan komen. ‘Het maakt duidelijk hoe kwetsbaar we zijn’.

De algemene politieke beschouwingen laten alvast zien wat de belangrijke campagnethema’s zullen zijn

Tijdens de Algemene beschouwingen, een half jaar voor de Tweede Kamerverkiezingen krijgen we vast een voorproefje op wat belangrijke verkiezingsthema’s zullen worden.