De formatie is er volgens Remkes niet eenvoudiger op geworden, Rutte hoopt op een doorbraak

De formatiepuzzel is er de afgelopen dagen, met het aftreden van Sigrid Kaag (D66) en Ank Bijleveld (CDA) als demissionaire ministers, "niet eenvoudiger op geworden", zegt informateur Johan Remkes.

"Maar daarom is het misschien wel goed dat we eens even wat langer de tijd nemen in deze ontspannen omgeving om primair over de ontstane situatie en over de inhoud te praten", zei Remkes bij binnenkomst. De inhoud staat nog steeds voorop, zegt hij.

Hij heeft er veel vertrouwen in dat hij dit weekeinde goede stappen kan zetten met de drie partijen richting een minderheidskabinet. "Als ik hier al met groot wantrouwen naar toe zou gaan, had ik beter niet kunnen komen." Maar verder wil de VVD-prominent vooral afwachten wat het weekeinde brengt.

Het boterde zeer slecht tussen Kaag en Rutte

De partijleiders spreken op landgoed de Zwaluwenberg met Remkes eerst over de inhoud, bezweert de informateur zelf. Maar volgens Remkes’ voorganger, Mariëtte Hamer, is de inhoud niet het probleem, maar de persoonlijke verhoudingen. De onderlinge relatie tussen Rutte en Kaag is “een heel stuk beter”, zegt Rutte desgevraagd. Vooral de afgelopen tien dagen loopt het contact soepeler. Dat volgt op “wat gedoe in de afgelopen weken”.

Naar verluidt boterde het zeer slecht tussen de twee liberale partijleiders. In een lezing haalde Kaag bijna twee weken geleden nog eens hard uit naar Rutte en diens “regelen en ritsen zonder visie”. Wat Kaag betreft kan het demissionaire kabinet dan ook niet te lang meer aanblijven. “Ik denk dat het duidelijk is, met de demissionaire status van het kabinet, dat ze op hun laatste eindjes lopen.”

De urgentie om snel tot een nieuwe coalitie te komen is gegroeid doordat het demissionaire kabinet de afgelopen dagen opnieuw twee bewindspersonen verloor, volgens Kaag. “Haast is een overbodig woord geworden.”

Rutte begint weekend vol vertrouwen

VVD-leider Mark Rutte hoopt dat het weekend “zicht op een doorbraak” brengt. Het “zou al helemaal mooi zijn” als er dit weekend al een keerpunt komt, denkt Rutte. “Maar kan je vrij snel na het weekend een doorbraak bereiken? Dat hoop ik te zien.”

De afgelopen week heeft er volgens voor gezorgd dat veel betrokkenen nog meer urgentie voelen om eindelijk stappen te zetten in de formatie, een halfjaar na de verkiezingen. “Iedereen beschouwt het echt als belangrijk dat er snel een kabinet komt”, zegt Rutte.

Rutte kan “niet inschatten” wat het opstappen van Kaag en Bijleveld betekent voor de formatie. “Dat gaan we zien”, zegt Rutte daarover. CDA-leider Wopke Hoekstra vindt ondertussen dat dit wel wat “met de dynamiek in het kabinet” doet. “En het doet ook wat in de dynamiek in de partijen.” Zo blijkt dat Bijleveld niet van te voren was ingelicht dat Kaag haar ontslag bekend zou maken in de Kamer. Maar de formatie duurt nu al zo lang dat de partijleiders volgens Hoekstra “ook even onze eigen gevoelens en emoties aan de kant moeten zetten en nu moeten kijken wat we wél kunnen doen met z’n drieën”.

Hoekstra: We moeten allemaal een beetje inschikken

Hoekstra is er “op gebrand om te kijken of we dit weekend stappen kunnen zetten”. Rutte, Kaag en hij zelf zijn een halfjaar na de verkiezingen ongeduldig, maar datzelfde geldt voor de meeste Nederlanders, aldus Hoekstra. “En dat vraagt van ons allemaal een beetje inschikken. Dat vraagt ook van ons allemaal verantwoordelijkheid te nemen.”

Hoewel de CDA-voorman optimistisch aan het formatieweekend begint, is hij tegelijkertijd ook voorzichtig. “Ik heb vaker gedacht de afgelopen weken en maanden dat we heel dicht bij een beslissend moment zaten”, zegt Hoekstra over de moeizame formatie.