Dankzij deze Haagse constructie kan Caribisch Nederland stemmen op de Eerste Kamer

Ook inwoners van Caribisch Nederland stemmen op de Eerste Kamer. Ondanks geringe invloed op de uitslag, hengelen veel partijen toch naar hun stem.

Het lijkt een vraag voor de Slimste Mens: in welke Nederlandse gemeente kun je niet op de Provinciale Staten stemmen, maar wel (indirect) op de Eerste Kamer? Het antwoord: op de Caribische eilanden Bonaire, Saba en Sint Eustatius, die immers de status van ‘bijzondere’ gemeenten hebben.

De drie overzeese eilanden vallen alleen gezien hun ligging niet onder een Nederlandse provincie. Daarom is de truc bedacht om de bewoners via een speciaal kiescollege (minieme) invloed te geven op de samenstelling van de senaat. De zucht van Clark Abraham is op 7749 kilometer afstand via de telefoon te horen. “Nee, ik weet nog niet op welke partij ik straks ga stemmen”. Abraham is oppositieleider van de sociaaldemocratische PDB op Bonaire. “Het wordt in ieder geval een partij op de linkerflank.“

‘Wij hebben er niets aan’

Net als de andere inwoners op de eilanden Saba en Sint Eustatius kan hij op 15 maart dus niet voor de Provinciale Staten kiezen. Maar de ervaren politicus staat wel op de lijst van een kiescollege voor de eilandbewoners. Dit kiescollege, per eiland bestaande uit negen personen, fungeert als een soort ‘virtuele provincie’ en komt slecht één keer bij elkaar: op 30 mei. Op hetzelfde moment als in Nederland de leden van de Provinciale Staten de samenstelling van de Eerste Kamer bepalen, stemmen de leden van deze Caribische kiescolleges mee voor de leden van de senaat.

“Tja, het is een Haagse constructie”, zegt Abraham, hij zou het niet zo verzonnen hebben. “Leuk is het niet, want wij hebben er niets aan voor onze eilanden.” Ga maar na, vertelt de politicus. Op de drie eilanden, die tevens de status hebben van een gemeente, gelden andere wetten dan in Nederland, bijvoorbeeld op het gebied van zorg, belastingen en sociale zekerheid. Die bepaalt de regering en het parlement in Den Haag.

Maar daar hebben ze in ‘de West’ dus geen invloed op. “Als we tegen de nieuwe stikstofwet zouden zijn, kunnen wij wel tegen stemmen, maar dat heeft geen impact. De drie eilanden samen zijn goed voor 0,6 zetel in de Eerste Kamer, maar de Eerste Kamer heeft wel 100 procent invloed op ons. Dat wringt.“

Pechtold kwam zelfs speciaal naar Bonaire toe

Ondanks die geringe invloed op de uitslag van de Eerste Kamerverkiezingen, wordt er toch naar hun stem gehengeld, merkt Abraham elke keer weer op. “Vooral D66 en de PvdA waren vier jaar geleden erg actief om onze stem te krijgen”, zegt Abraham. De toenmalige D66-leider Alexander Pechtold kwam toen zelfs speciaal naar Bonaire toe.

Voor restzetels telt elke stem, dat kan van grote invloed zijn. De partij van Abraham had een lijst opgesteld van negentien punten die belangrijk waren voor het welzijn van de eilanden, in ruil voor hun stem. “Niet letterlijk natuurlijk, dat zou strafbaar zijn. Maar ze wisten wel wat prioriteit voor ons was. Alleen is van die beloften helaas weinig terecht gekomen.“

Het liefst zou Clark Abraham meer bevoegdheden willen krijgen voor de eilanden. Om eigen wetten te maken, zonder inmenging van de 225 leden van de Staten-Generaal die ver weg beslissen over de Caribische gemeenten die ze nauwelijks kennen. “Democratie betekent immers dat het volk het mag zeggen.“ Niettemin gaat hij, als hij in het kiescollege komt, op 30 mei naar het gebouw van de Eilandsraad in Kralendijk om zijn democratische plicht te doen: meestemmen voor de Eerste Kamer.

Lees ook:
Primeur: landgenoten in het buitenland stemmen mee voor de Eerste Kamer

Ook Nederlanders die in het buitenland wonen mogen dit jaar meestemmen voor de Eerste Kamerverkiezingen.