Coalitie laat zich niet uit elkaar spelen op explosief asieldossier

Na meer dan een uur debatteren verzucht SP-Kamerlid Jasper van Dijk dat er ‘toch geen grote beslissingen meer komen’ om de crisis in de asielopvang vlot te trekken. “De coalitie is te verdeeld. U tilt dit gewoon over de verkiezingen heen.”

De linkse en rechtse oppositie is het, als het om asiel gaat, over alles hartgrondig oneens. Maar ze vinden elkaar in hun ergernis over de vier coalitiepartijen. Niet alleen de linkse SP’er Van Dijk zoekt waar het schuurt binnen de coalitie. Joost Eerdmans van het rechtse Ja21 bijvoorbeeld verwijt VVD en CDA dat ze zich laten leiden door ‘de politieke onwil’ van D66 om de grenzen te sluiten. Tunahan Kuzu van Denk verwijt op zijn beurt juist D66 en de ChristenUnie dat ze ‘als makke lammetjes’ achter VVD en CDA aanlopen.

En de coalitie is ook verdeeld, als het gaat om de oplossingen voor het gebrek aan ruimte in de asielopvang. Het meest duidelijk is dat in een kort debat tussen Don Ceder van de ChristenUnie en Ruben Brekelmans van de VVD. Terwijl Brekelmans de noodzaak benadrukt voor maatregelen om de instroom te beperken, vraagt Ceder hem waarom hij denkt dat dergelijke maatregelen werken.

“Er is afgelopen zomer een baby gestorven in Ter Apel”, zei Ceder. “Qua voorzieningen en opvang hebben wij ondermaats gepresteerd. En toch komen mensen naar Nederland. Welk bewijs staaft de theorie dat als je maar hard genoeg drukt en repressief genoeg bent, dat mensen dan wegblijven?”

Denemarken

Brekelmans wees, niet voor de eerste keer, op het lage aantal vluchtelingen dat zich meldt in Denemarken. Daar moeten asielzoekers bijvoorbeeld meebetalen aan hun eigen opvang en gelden asielvergunningen maar één of twee jaar, in plaats van de vijf jaar die Nederland biedt.

De wig werd duidelijk: VVD en CDA willen meer grip op het aantal asielzoekers dat zich hier meldt. D66 en de ChristenUnie zoeken het in meer geld en politieke wil om de opvang goed te regelen.

De uitwisseling tussen beide Kamerleden deed PvdA’er Kati Piri verzuchten: “Ik denk dat het debatje tussen deze twee coalitiepartijen wel aangeeft waarom we al maanden vastzitten in het streven naar oplossingen.”

Toch schuurt het, ondanks de verschillen, niet echt binnen de coalitie. Die wil het donderdag bijvoorbeeld niet hebben over het feit dat CDA en VVD vorige week een motie steunden van Ja21, die het kabinet oproept om asielzoekerscentra te openen buiten de landsgrenzen. Een idee waar coalitiepartners ChristenUnie en D66 fel op tegen zijn.

Staatssecretaris Van der Burg (VVD, asiel) zei over die motie dat het kabinet zich houdt aan internationale verdragen. Dat betekent dat een plan om asielzoekers tijdens hun asielprocedure over te brengen naar bijvoorbeeld Rwanda er wat betreft hem niet inzit. Dat is wel de denkrichting van Eerdmans van Ja21, die de motie indiende.

Van der Burg zei wel te bestuderen of het mogelijk is om weer een deal te sluiten zoals bijvoorbeeld die tussen de Europese Unie en Turkije. Die spraken in 2016 af dat Turkije de grenzen veel strenger zou gaan bewaken.

Over de spreidingswet, die moet regelen dat asielzoekers beter over het land verdeeld kunnen worden, wilde de coalitie alleen aan de staatssecretaris vragen of die inderdaad snel naar de Tweede Kamer gaat. VVD-leider Mark Rutte moest er dit najaar aan te pas komen om de VVD-fractie aan boord te krijgen. Dat leidde tot een compromis dat twee weken geleden werd afgekraakt door de Raad van State.

Van der Burg liet de Kamer weten dat dit wetsvoorstel, vanwege die kritiek, eerst opnieuw langs de ministerraad moet. Dat gebeurt in ieder geval pas over twee weken.

Lees ook:

Ratten en modder in asielopvang Van der Valk: ‘Het is hier verschrikkelijk’

Asielzoekers die worden opgevangen naast een kasteeltje bij Den Bosch zitten tussen de ratten, in de modder en in de kou. ‘Kinderen worden hierdoor ziek. Ook mijn kinderen zijn vaak ziek’, vertelt een vluchteling.