ChristenUnie rebelleert met stem tegen handelsakkoord tussen EU en Mercosur

Mirjam Bikker van de ChristenUnie legt uit waarom haar fractie afwijkt van de drie coalitiegenoten en zich keert tegen een Europees handelsverdrag met Zuid-Amerika. Ze hoopt op ‘voortschrijdend inzicht’ bij D66 en CDA.

De vier coalitiepartijen mogen dan soms van mening verschillen, bij stemmingen over moties in de Tweede Kamer trekken ze doorgaans één lijn. Dinsdag breekt de ChristenUnie met die ongeschreven regel. De kleinste regeringspartij stemt, samen met alle zestien oppositiefracties, vóór een motie die zich uitspreekt tegen een handelsakkoord tussen de Europese Unie en het Zuid-Amerikaanse handelsblok Mercosur.

Hoewel de invoering van dat akkoord allerminst zeker is (zie kader), zijn de coalitiegenoten VVD, D66 en CDA ongelukkig met de opstelling van de ChristenUnie (CU). Vorige maand was VVD-minister Liesje Schreinemacher (buitenlandse handel en ontwikkelingssamenwerking) in Brazilië, waar ze een lans brak voor definitieve goedkeuring van het EU-Mercosur-verdrag.

De motie die dinsdag (mede dankzij de CU) een Kamermeerderheid zal krijgen, roept op tot het tegenovergestelde, onder meer vanwege ‘oneerlijke concurrentie’ voor Nederlandse boeren. Niet alleen moet dat handelsverdrag van tafel, het kabinet moet bovendien ‘voor deze positie actief steun vergaren bij de andere lidstaten en binnen een maand verslag doen aan de Kamer’.

Duurzaamheidsafspraken te slap

Dat de drie grotere coalitiegenoten verbolgen zijn, is niet terecht, zegt CU-fractieleider Mirjam Bikker. In 2020 sprak haar partij zich al uit tegen het Mercosur-akkoord. “Wij vertellen wat we altijd hebben gevonden, dus kan het voor de coalitie geen verrassing zijn. Ik zou hopen dat de partijen die ook begaan zijn met het klimaat, dezelfde stap zetten.”

Volgens Bikker zijn de duurzaamheidsafspraken in het verdrag te slap. “De tekst over duurzaamheid is tandeloos. Die draagt niets bij aan de doelstelling van het Parijs-klimaatakkoord.”

Verder zouden de Nederlandse boeren extra in de verdrukking komen. “Je ziet hoe groot de opgave is voor de Nederlandse landbouw, met de stikstofproblemen. We moeten zorgen voor een duurzame toekomst voor onze boeren. Als we in dat spannende proces de sluizen openzetten naar bulktransport van bijvoorbeeld rundvlees, is dat een uitholling van dat proces.

“Niet voor niks is Piet Adema [de CU-minister van landbouw] dag in dag uit aan het praten over een landbouwakkoord waarin de hele keten meedoet. Als we ondertussen, terwijl die hele keten dat gesprek voert, dit verdrag ernaast zetten – waarbij het suikerriet volop in bulk hierheen geïmporteerd wordt en onze suikerbiet op de tweede rang belandt – dan is dat geen goede ontwikkeling. Ik hoop dat onze coalitiegenoten zich achter de oren krabben en zeggen: ja, voortschrijdend inzicht is soms ook een fijne eigenschap.”

Het grote geld

Bikker vestigt haar hoop vooral op D66 (‘zeker gezien de ernst die D66 maakt met het klimaat’) en op het ‘boerenhart’ bij het CDA (‘die partij is zo betrokken bij de boeren, dat dit ook een kans is om te laten zien waar ze voor staan’). In Bikkers optiek is het niet zozeer haar partij die dwarsligt, maar twee andere regeringspartijen die nalaten om tegenwicht te bieden aan vrijhandels-voorvechter VVD.

In theorie zou het kabinet kunnen besluiten de aangenomen Mercosur-motie naast zich neer te leggen om zich binnen de EU te profileren als voorstander van het verdrag. “Maar dan weet het kabinet dat daar geen Kamermeerderheid voor is”, zegt Bikker streng. Mocht het handelsakkoord ooit klaar zijn voor ratificering, dan moeten de parlementen in alle 27 EU-landen ermee instemmen.

“In dit soort handelsverdragen valt de keuze steeds op het grote geld in plaats van de mensen en de natuur daar, en de landbouw hier. Laten we daarmee stoppen. Dat betekent soms dat je op korte termijn iets minder hard groeit, maar wel dat je beter geworteld bent en langer vrucht zal dragen. Zo, heb ik er toch nog een ChristenUnie-tekstje in kunnen gooien.”

Lees ook:
Tweede Kamer wil af van het Mercosurverdrag van de EU

Bijna drie jaar geleden tekende zich al een Kamermeerderheid af tegen het Mercosur-handelsverdrag van de EU met Zuid-Amerika. Ook coalitiepartij ChristenUnie steunde een motie van de Partij voor de Dieren.

Een gevaarlijk sentiment voor Nederland: de politieke afkeer van handelsverdragen

Column van Rob de Wijk uit juni 2020 over de Nederlandse bezwaren tegen het EU-Mercosur-handelsverdrag.