Of een kunstwerk echt is of nep, dat maakt Saudiërs niet uit

Stel, je wordt wakker en leest op een Engelstalige website dat een kunstwerk van jou is vervalst en voor 3,2 miljoen dollar is verkocht aan een Saudische prinses. Dat overkomt de Amsterdamse kunstenaar Jeroen van der Most. Hij benadert freelancejournalist Lex Boon, die de zaak tot op de bodem wil uitzoeken.

Boon vindt een Saudische contactpersoon die alles weet over de koop. Die nodigt Boon en Van der Most uit. Eind 2021 reizen de twee af naar Jeddah, de tweede stad van Saudi-Arabië. Hun avontuur resulteert in een spannende, net bij uitgever Podimo verschenen, vijfdelige podcast Het Mysterie van de Diriyah Star Night.

Wat voor schilderij is Diriyah Star Night? Het is, zeg maar, Van Goghs Sterrennacht. Maar dan zonder de contouren van een Frans dorp en in plaats daarvan de geschilderde zandkleurige ruïnes van de Saudische stad Diriyah.

Aan de Saudische champagne

De vraag is: waarom zou je het werk van een onbekende kunstenaar vervalsen? Dan is het toch nog steeds niets waard? Van der Most is geen Marlene Dumas, van wie werken inderdaad voor miljoenen onder de hamer gaan.

Op dit soort vragen wil je antwoord, dus je blijft luisteren en volgt de twee op hun avontuur. Ze stappen het vliegtuig in voor een ontmoeting met de contactpersoon wiens bedrijf de pr doet van het kunstwerk. Afgesproken is dat Van der Most ook een lezing houdt over de technieken die hij gebruikt in zijn werk en dat Boon meegaat als zijn assistent.

De ontmoeting vindt plaats in een openluchtrestaurant in Jeddah, waar het bloedheet is, en vrouwen zonder sluier aan de waterpijp en de Saudische champagne (appelsap met spuitwater) zitten.

Best eng: kort voor vertrek ontdekken ze een foto waarop de contactpersoon staat naast een breed lachende kroonprins Mohammed bin Salman (ja, die van de hem onwelgevallige journalist Khashoggi, die vier jaar terug in mootjes het Turkse consulaat verliet). Bin Salman geldt inmiddels als daadwerkelijke vorst van het koninkrijk.

Veel geld mee gemoeid

Nu wil je weten hoe het afloopt. Je denkt: Boon, is dit slim, je reist niet op een journalistenvisum, je bent wel journalist, misschien zitten ze daar niet op jouw uitpluiswerk te wachten. Dat klopt.

Het land waar tot een paar jaar geleden moderne kunst verboden was, blijkt zichzelf nu met kunst op de kaart te willen zetten. Zo legt Midden-Oosten-expert Carolien Roelants in de laatste aflevering uit. Of kunstwerken nou echt of nep zijn maakt niet zoveel uit, er is veel geld mee gemoeid.

Jammer voor Van der Most is dat hij, los van dit reisje, geen cent heeft gezien van die 3,2 miljoen dollar.