Zorgverzekeraars moeten afbouw medicatie met taperingstrips eindelijk gaan vergoeden

In zijn zeer goed gedocumenteerde en leesbare boek Het pijnstillerimperium beschrijft Patrick Radden Keefe hoe de Sackler-familie de opiatencrisis veroorzaakte. In de Verenigde Staten kostte die aan een half miljoen mensen het leven, de familie verdiende er tientallen miljarden dollars aan (Trouw, 16 oktober). De Sacklers wisten dat oxycodon onttrekkingsverschijnselen kan veroorzaken: hoe hoger de dosis en hoe langer iemand oxycodon gebruikt, hoe ondraaglijker de klachten zullen zijn en hoe harder mensen om meer pillen in hogere doseringen zullen vragen.

Omdat de Sacklers dit wisten, hadden ze deze problemen ook kunnen voorkomen. Namelijk door oxycodon te laten voorschrijven in de laagste dosering die voor een patiënt werkt, door niet langer voor te laten schrijven dan nodig is, en door patiënten geleidelijk te laten stoppen door de dosis in kleine stappen te verlagen.

Zo hoog mogelijke doseringen

De Sacklers hebben deze kennis echter welbewust misbruikt om het middel aan zoveel mogelijk patiënten in zo hoog mogelijke doseringen te laten voorschrijven. Dat is ze gelukt, mede doordat ze erin slaagden om toezichthoudende instanties zoals de Amerikaanse FDA voor hun karretje te spannen.

Onttrekkingsverschijnselen treden ook op bij antidepressiva, antipsychotica, benzodiazepines, anti-epileptica en nog andere medicijnen. Jarenlang is er voor die onttrekkingsverschijnselen en de desastreuze gevolgen daarvan maar heel weinig aandacht geweest.

Pas de laatste jaren begint daarin langzaam verandering te komen. Dat komt mede doordat in Nederland vanaf 2013 een praktische oplossing beschikbaar is om onttrekkingsverschijnselen zoveel mogelijk te voorkomen: taperingstrips waarmee patiënten eindelijk kunnen doen wat de Sacklers, om maar zo rijk mogelijk te kunnen worden, altijd hebben proberen te voorkomen: de medicatie geleidelijk en in kleine stappen afbouwen.

Zelf met medicatie prutsen

Dat er taperingstrips zijn is te danken aan patiënten over de hele wereld, die jarenlang hebben geprobeerd om zo’n geleidelijke dosisverlaging mogelijk te maken door thuis met hun medicatie te prutsen. Met nagelknippers, hakmesjes, vijltjes, speciale weegschaaltjes, enzovoorts. Ze gingen dit doen omdat hun dokters niet de lagere doseringen konden voorschrijven die ze nodig hadden. Omdat farmaceutische bedrijven, zoals het bedrijf van de familie Sackler, die nooit hebben geleverd. Terwijl dat makkelijk had gekund. Zo lieten de Sacklers, om nog veel meer winst te kunnen maken, juist wel heel hoge doseringen maken.

In 2004 bedacht één van die patiënten, Harry Leurink, een Nederlands houtsnijder, een medicijnontwenningsstrip waarin de dosis van een medicijn iedere dag een beetje lager zou zijn. Dat idee was de basis voor de ontwikkeling van de taperingstrips. Die bestaat uit 28 plastic zakjes met in iedere zakje de dosis van een medicijn voor één dag. Die dosis kan iedere dag een beetje lager zijn. Dokters hebben nu eindelijk de mogelijkheid om aan een patiënt een afbouwschema op maat voor te schrijven. Als een patiënt tijdens het afbouwen last krijgt van onttrekkingsverschijnselen, dan kan dat schema ook eenvoudig worden aangepast.

Hoezo niet economisch?

Afbouwen met behulp van taperingstrips werkt in de praktijk heel goed. Uit inmiddels drie onderzoeken blijkt dat 70 procent van een grote groep patiënten die eerder door onttrekkingsverschijnselen niet kon stoppen met een antidepressivum, daar met taperingstrips in slaagde. Toch willen de vier grote Nederlandse zorgverzekeraars taperingstrips niet vergoeden.

Het zou niet het meest economisch zijn voor de verzekeraars. Hoe dat kan, is moeilijk te begrijpen als we zien dat door de opiatencrisis in de VS nog iedere dag tweehonderd mensen doodgaan en dat er ook in Nederland nog steeds slachtoffers vallen. Uitleg over hun berekeningen geven de zorgverzekeraars niet.

Lees ook:

Radden Keefe schreef Het Pijnstillerimperium. ‘Goed en fout lopen hier niet door elkaar’

De Sackler-familie kreeg Amerika verslaafd aan de opiaten, maar maakte zelf al die tijd goede sier als weldoener. Patrick Radden Keefe schreef een meeslepend en ontluisterend portret van drie generaties van de farmaceutenfamilie.