Alle schade van de klimaatcrisis moet meewegen. Dan zien we pas wat investeren ons oplevert, stelt Thijs de la Court.
Sinds kort heeft Trouw een nieuwe redactie: duurzaamheid & economie. Een logische én dappere keuze. Want waar volgens hoofdredacteur Cees van der Laan “bij alle grote economische onderwerpen een duurzaamheidsvraagstuk speelt”, vormt ‘de economie’ zich mondjesmaat naar de eisen die een duurzame toekomst aan haar stelt. De eerste proeve, over het klimaatakkoord, smaakt naar meer, al had de nieuwe redactie wel wat scherper aan de wind mogen varen.
‘De uitvoering van het Parijse klimaatakkoord is financieel aantrekkelijk. Dat besef dringt langzaam door in de wereld’, kopt Trouw op de voorpagina bij de aftrap op 1 september. Het intro bij de digitale versie bevat een niet onbelangrijke passage: ‘De kosten verbleken bij de economische klap die dreigt door laks klimaatbeleid’.
Kosten van crises meewegen
De ‘klimaatwinst’, diezelfde dag beschreven in bijlage de Verdieping, gaat echter niet primair over financieel-economische baten, maar vooral over het voorkomen van een ramp met alle schade die erbij hoort. De kosten van deze crises – in de nabije én verre toekomst – zouden voluit moeten meewegen in kosten-batenanalyses voor de aanleg van wegen, bedrijventerreinen of welke grote plannen ook. Nu tellen die kosten daarbij niet mee.
Het lukt ons goed de directe kosten voor vermindering van de CO2-uitstoot te berekenen, evenals de bouwkosten van wind- of zonneparken en de meerprijs voor duurzamere materialen. Maar de gevolgen van de klimaatcrisis zelf rekenen we niet mee. Ook effecten die vooral terechtkomen in kwetsbare landen, zoals afgelopen weken in het overstroomde Pakistan, of bij onze (klein)kinderen, zien we niet terug. En waarom is er geen aandacht voor het ontstaan van onomkeerbare kantelpunten, tipping points, zoals smeltend permafrost, waardoor klimaatverandering zichzelf versterkt?
Ook in de handreiking voor maatschappelijke kosten-batenanalyses van ’s lands rekenmeesters CPB en PBL komen de kosten van de klimaatcrisis niet voor. Nederland hoeft van hen alleen te kijken naar concrete investeringen om de klimaatdoelen te bereiken. Verlaging van de CO2-emissies met 49 procent in 2030 – volgens de inmiddels achterhaalde afspraak in het klimaatakkoord – kost ongeveer 100 euro per ton CO2. De recente aanscherpingen naar 55 of zelfs 60 procent zijn hierin nog niet verwerkt. 100 euro per ton CO2 lijkt veel, maar daarbij moet de schade die ondanks onze inspanningen toch nog ontstaat, worden opgeteld. Ook de schade die we buiten onze dijken veroorzaken.
Dat laatste is een probleem, zelfs als we het Parijse doel van maximaal 1,5 graad opwarming halen, constateert klimaatwetenschapper Detlef van Vuuren. De meeste schade, dus de hoogste kosten, vinden we in arme landen, die zeker in historisch perspectief de laagste uitstoot kennen. Daar liggen dus ook de grootste baten van stevig klimaatbeleid.
Conservatieve schatting
Het is natuurlijk lastig alle effecten van de klimaatcrisis in geld uit te drukken. Het Duitse ministerie van milieu komt uit op 680 euro per ton CO2, nog altijd een conservatieve schatting. Een internationaal team van wetenschappers kwam in 2021 in een uitgebreide analyse van de samenhangende effecten op 3000 euro. En elk jaar dat we wachten met het substantieel verlagen van onze uitstoot, stijgen deze kosten.
Hoe lang nog beperkt Nederland zijn maatschappelijke kosten-batenanalyses tot de kosten voor uitvoering van het huidig beleid? Waarom ‘vergeet’ men (toekomstige) schade door klimaatverandering, de kosten in het buitenland en voor onze (klein)kinderen, en dus de echte baten van steviger beleid? Is dat omdat een minimale prijs van 700 euro per ton CO2 de huidige economische orde en logica van haalbaar en betaalbaar te hard uitdaagt?
Sandra Phlippen, hoofdeconoom van ABN Amro, formuleerde het onlangs treffend in het televisieprogramma Zomergasten: “Als je vanuit de toekomst kijkt wat er overblijft als we doorgaan zoals nu, dan is er geen economie meer over.”
Thijs de la Court is projectleider CO2 -beprijzing bij het Klimaatverbond Nederland. Hij heeft meermalen in de Duurzame 100 van Trouw gestaan
Lees ook:
‘Klimaatakkoord levert financieel veel meer op dan het kost’
De uitvoering van het Parijse Klimaatakkoord is financieel aantrekkelijk, blijkt uit nieuw onderzoek. De kosten verbleken bij de economische klap die dreigt door laks klimaatbeleid. Dat besef dringt langzaam door in de wereld, zeggen experts.
Wederom ondersteunt een kabinet-Rutte de markt als de markt even niet meewerkt
Het kabinet heeft Brussel gevraagd of het energie-intensieve bedrijven mag compenseren voor de hoge gasprijs. Denk aan de glastuinbouw en kunstmestfabricage. Maar we hebben in de EU juist een emissiehandelssysteem opgetuigd om die bedrijven te laten betalen voor hun CO2-uitstoot, als prikkel om minder gas te verbruiken. Die prikkel wordt nu dus buiten werking gesteld .
Hoelang houden de Inuit het nog vol?
De ijskap op Groenland smelt elk jaar harder dan voorspeld en zee-ijs verdwijnt in rap tempo. De Inuit, de inheemse bevolking van Groenland, worden hard getroffen door de gevolgen van de klimaatverandering. Hoe lang kunnen zij overleven en tegen welke prijs?
