Zijn Republikeinse lakeien hebben Trump tot absolute vorst gekroond

Had iemand me een paar jaar geleden verteld dat er een afzettingsproces tegen de Amerikaanse president zou worden gehouden en dat dat mij nauwelijks iets zou kunnen schelen, dan had ik dat nooit geloofd. Lange tijd heb ik de Amerikaanse politiek gevolgd, pagina’s heb ik erover volgeschreven, veelal gebaseerd op reportagereizen naar steeds weer een ander gezicht van real America. Nooit vergeet ik het stadje Superior, verborgen tussen de maisvelden van Nebraska, gelegen aan de rivier de Republican en decor van Ben Sherwoods roman ‘The man who ate the 747’. Sommige personages liepen er gewoon in levende lijve rond, al was van de opgegeten Boeing geen spoor meer te bekennen.

Over Bush-junior heb ik me erg opgewonden, Obama vond ik een fenomeen en dus stelde hij me ook weleens teleur, maar na een aanvankelijke fascinatie voor Trump – een huiverende fascinatie – verloor ik mijn belangstelling voor deze showman. Ik kwam hem nog steeds tegen in het nieuws natuurlijk, maar daar liet ik het zo’n beetje bij. Zelfs van de impeachment raakte ik niet onder de indruk. Er was alle reden om Trump af te zetten, daar hadden de Democraten gelijk in, maar het stond tevoren vast dat de Republikeinen de rijen achter hem zouden sluiten, en daarna zou alles weer hetzelfde zijn als voorheen.

Maar zo is het niet. Het is erger dan voorheen. Wie ziet op welke gronden de Republikeinen de aanklacht tegen Trump hebben afgewezen, moet concluderen dat zij de deur hebben opengezet voor een autocratisch bestuur in de VS. Mocht Trump een tweede termijn winnen – en we weten inmiddels dat alles mogelijk is in de Amerikaanse politiek – dan kan hij doen wat hij wil: zijn lakeien hebben hem tot absolute vorst gekroond. Ik was toch weer gaan rondneuzen in de Amerikaanse media –het bloed kruipt waar het niet gaan kan – en las welke ingrijpende afslag de Republikeinse meerderheid in de Senaat had genomen: de volksvertegenwoordiging heeft wat hen betreft niets te zeggen over machtsmisbruik door de president.

Trump hield toegezegde steun aan Oekraïne achter en had daar persoonlijk-politieke redenen voor: deze afpersing moest Oekraïne ertoe bewegen Trumps rivaal Joe Biden in diskrediet te brengen. Maar so what? Het is aan de president om te beslissen over dergelijke steun, en zijn motieven zijn niet ter beoordeling van het Congres, zo luidde de redenering van Trumps advocaten. En dat is waar de Republikeinen, bang voor de wraak van The Donald en daarmee voor hun eigen herverkiezing, mee hebben ingestemd.

Richard Nixon beweerde al dat een president niets illegaals kan doen omdat hij de president is, maar hij kwam daar niet mee weg. Voor Trump gelden vanaf nu andere regels. “Als een president iets doet waarvan hij denkt dat het het algemene belang dient, kan dat niet resulteren in impeachment”, zei zijn advocaat Alan Dershowitz.

Nee, de Amerikaanse democratie is nog niet dood. Maar dit is wel hoe democratieën sterven.