Weglopen uit een debat is niet zonder risico

Tijdens een Kamerdebat in het voorjaar van 2011, toen Geert Wilders zijn zoveelste tirade hield tegen moslims, die hij betitelde als ‘islamitisch stemvee’, verliet Emile Roemer uit protest de zaal. “Hier weiger ik naar te luisteren”, zei de toenmalig SP-leider.

Het gebeurt af en toe dat politici weglopen uit een plenaire vergadering, meestal uit boosheid of frustratie. De hele PVV-fractie verliet in 2009 een debat over de crisisaanpak van het kabinet-Balkenende IV, nadat CDA-fractievoorzitter Pieter van Geel vertelde dat er voor de oppositie niets te halen viel. En afgelopen zomer weigerde GroenLinks-Kamerlid Corinne Ellemeet een debat over het terughalen van IS’ers uit Syrië nog langer bij te wonen, nadat PVV’er Gidi Markuszower zei dat Sigrid Kaag zich graag laat omringen door terroristen en de plaatsvervangend Kamervoorzitter, PVV’er Martin Bosma, niet ingreep.

Weglopen uit een debat is het uiterste middel, dan houdt iedere discussie op. Maar het is niet zonder risico, want waar leg je de grens? En loop je telkens weg als die grens wordt overschreden?

Negeren of bestrijden

Tijdens de Algemene Politieke Beschouwingen, vorige week, vielen D66 en ChristenUnie Thierry Baudet aan op zijn vergelijkingen tussen de Tweede Wereldoorlog en het coronabeleid van het kabinet. Baudet had enkele dagen eerder in een tweet de Holocaust tussen aanhalingstekens geplaatst, tot woede van Joodse organisaties in Nederland.

Tijdens de beschouwingen weigerde Baudet excuses te maken. Niet veel later verlieten de fracties van D66 en GroenLinks uit protest de zaal, om pas terug te keren toen de fractievoorzitter van Forum voor Democratie was uitgeraasd.

Hier kwam het eeuwige dilemma aan de oppervlakte hoe te reageren op politici die ver over de schreef gaan. Negeren of bestrijden, het is een worsteling. In feite deed Rob Jetten in dit geval beide, door Baudet eerst te bekritiseren en vervolgens om te draaien en weg te lopen. Maar daardoor miste Jetten de rest van het betoog van Baudet, dat het best valt samen te vatten als een groot corona-complotverhaal, gelardeerd met termen als gentherapie, the great reset en 5G.

Baudet kon zijn complotten ongestoord verkondigen

De fracties die nog in de zaal zaten, kozen ervoor de onzin te laten voor wat het was. Baudet kon daardoor zijn complotten ongestoord verkondigen, rechtstreeks uitgezonden op de site van de Tweede Kamer en via NPO Politiek. Al hadden Jetten en Jesse Klaver het verstand terug willen brengen in het debat, hun afwezigheid maakte dat onmogelijk.

Eerder die dag gebruikte Wilders zijn eigen bijdrage om, zoals vanouds, te waarschuwen voor de ‘massa-immigratie’ om te voorkomen dat ‘onze bevolking wordt vervangen’, dat Nederland de hel op aarde dreigt te worden ‘net als die achterlijke islamitische zandbaklanden’ en dat ‘we’ het tij moeten keren, anders zal het tuig onze wijken afstruinen.

Niemand veerde op, niemand liep weg. Dat is het gevaar als je een statement maakt bij de één en blijft zitten bij de ander. Dan dreigt gewenning te ontstaan, dat het normaal is en geaccepteerd wordt dat zoiets wordt gezegd in het Nederlandse parlement.

Bart Zuidervaart is chef van de redactie politiek. Hij schrijft wekelijks een column.