Wees niet bang voor elke Chinees of Rus

De wereld maakte na de Tweede Wereldoorlog een ongekende welvaartssprong mee. Samenwerken, handel en verbetering van het welzijn van mensen stonden centraal. Die tijd leidde tot stijging van de wereldwijde levensverwachting tot boven de 70 jaar. Ook zorgde grootscheepse samenwerking tot het nagenoeg oplossen van de ozonproblematiek. Maar sinds de brute aanval van Rusland op Oekraïne is alles anders.

Samenwerken en handel wordt nu als naïef gezien. Elke Rus en Chinees moet met argwaan worden bekeken. De eclatante winst van de BBB en haar opvattingen dat we ons vooral met nationale problemen bezig moeten houden, is een andere indicatie dat multilateralisme, samenwerking tussen landen, uit is.

Promovendi

Deze omslag is ook duidelijk te zien bij het beleid voor Chinese studenten en promovendi. Eerst haalden we ze massaal naar Nederlandse universiteiten, nu worden ze vooral als gevaar beschouwd. De gedachte dat hun onderdompeling in het vrije denken aan de westerse universiteiten ook bij terugkomst in het Chinese beleid zou doorwerken, is compleet losgelaten.

Is al die angst voor China en Rusland wel terecht? Angst is natuurlijk altijd een slechte raadgever en ook nu kun je je afvragen of we ons hele bestel abrupt moeten omgooien uit angst voor deze twee grootmachten. Zijn het eigenlijk wel grootmachten? Als we kijken naar de immense demografische veranderingen in de wereld, dan valt op dat Rusland en China, de staten waarvoor in de wereld de meeste vrees bestaat, er op dat punt dramatisch voorstaan.

Veel aandacht was er onlangs voor het feit dat India inmiddels qua omvang van de bevolking (1.425.775.850 inwoners) China is gepasseerd. Veel minder voor het feit dat China met nu nog 1,4 miljard inwoners het afgelopen jaar, voor de autoriteiten volkomen onverwacht, 850.000 inwoners minder telde dan het jaar daarvoor. Nog minder oog was er voor het feit dat er volgens recente Chinese prognoses het land in 2100 nog maar 587 miljoen mensen zal tellen. Met een vruchtbaarheidscijfer van 1,15 (2,1 is nodig voor stabiele bevolking) zijn de verwachtingen desastreus.

Een optimistische voorspelling voor Rusland, die de gevolgen van corona en oorlog buiten beschouwing laat, komt tot 80 miljoen inwoners in 2100 ten opzichte van de huidige 143 miljoen. Dit betekent dat beide landen hun handen vol hebben om hun economie draaiende te houden en moeite zullen hebben een groot leger in stand te houden.

De ware vijand is niet Rusland of China, maar het autocratische systeem dat men in beide landen heeft omarmd. Voor landen als India, Japan, Brazilië, Nigeria en Indonesië, die in deze eeuw veel belangrijker worden, bestaat die angst niet.

Retoriek

In Oekraïne boekt Rusland alleen maar winst door elke vorm van moraliteit los te laten. Bij China, dat overigens zelden een imperialistische oorlog heeft gevoerd, geldt hetzelfde.

In plaats van ons te laten meeslepen in angstdenken, moet de nadruk liggen op het doorprikken van de doorzichtige retoriek van machthebbers. Massale steun voor mensen als de Russische oppositieleider Navalny en lokale kritische journalistiek zijn van het grootste belang.

Dat sluit aan bij de twijfels die Chinadeskundige Frank Dikötter in zijn boek China na Mao opschrijft over de politieke kracht van het land: ‘China lijkt op een tanker die er van een afstand indrukwekkend uitziet, met de kapiteins en zijn luitenants fier op dek, terwijl de matrozen benedendeks vertwijfeld water pompen en gaten dichten om het schip drijvende te houden’.

Lees ook:

Hoe universiteiten proberen kennis te beschermen tegen autocratische landen als China

Nederlandse universiteiten stellen steeds strengere eisen aan het toelaten van onderzoekers uit gevoelige landen, met name uit China. Zo moet voorkomen worden dat gevoelige kennis in verkeerde handen terechtkomt.

Wat we weten over de (veronderstelde) droneaanval op het Kremlin

Moskou beschuldigt Oekraïne ervan dat het een aanval met een drone heeft uitgevoerd op het Kremlin. Volgens Rusland was het een aanslag op president Poetin.Kiev ontkent elke betrokkenheid.