Op geërfd geld kun je meer belasting heffen dan nu gebeurt, legt filosoof en marktanalist Misha van Denderen uit.
In zijn Max Havelaar schreef Multatuli dat erfbelasting ‘een der beste belastingen’ is. Multatuli had gelijk, want het is een van de weinige belastingen zonder schadelijke neveneffecten. Inkomstenbelasting bijvoorbeeld, maakt werken minder aantrekkelijk en beperkt daardoor het aanbod van werkenden, wat bijdraagt aan de tekorten op de arbeidsmarkt. Aangezien geld erven maatschappelijk niet nuttig is, heeft het belasten daarvan geen negatieve gevolgen voor de economie en de samenleving.
Achttien jaar geleden werd voorzien dat de inkomsten voor de overheid uit erfbelasting flink zouden gaan toenemen. Dat komt doordat de generatie van de babyboomers tot de welvarendste ooit behoort en relatief grote erfenissen nalaat. Het is bovendien een grote generatie, waardoor ook het aantal erfenissen toeneemt. Daarbij komt nog dat deze generatie minder kinderen heeft, waardoor de erfenissen vaker worden nagelaten aan derden, voor wie hogere tarieven gelden. De verwachting was dat door deze ontwikkelingen de opbrengst van de erfbelasting geleidelijk zou stijgen van 1,7 miljard in 2007 tot 5 miljard in 2040.
Opbrengst juist gedaald
Die voorziene stijging gold indertijd vooral als goed nieuws omdat daarmee een deel van de kosten van de vergrijzing gedekt kon worden. Alleen er is tot dusverre niets van terechtgekomen. In plaats van gestegen is de opbrengst van de erfbelasting juist gestaag gedaald tot 1,5 miljard in 2020.
De oorzaak is een wetswijziging in 2009 van toenmalig staatssecretaris De Jager, die zo constructies voor belastingontwijking wilde bestrijden. De wet maakte het moeilijker om vermogen in een trust of stichting onder te brengen om daarmee erfbelasting te ontlopen. Met de verwachte opbrengsten uit die wet zouden we de tarieven voor erfbelasting kunnen verlagen.
Niet succesvol
Helaas is de aanpak van die constructies niet succesvol genoeg gebleken om de verlaging van de tarieven op te vangen. Daardoor is de opbrengst van de erfbelasting gedaald. Zonder de wetswijziging zou de opbrengst zijn gestegen tot 3 miljard euro in 2020, zo wordt in een artikel in economenblad ESB van 19 april berekend, het dubbele dus van de feitelijke opbrengst.
Maar het is nog niet te laat; het grootste deel van de voorziene stijging van de inkomsten uit erfbelasting moet nog komen. Daarom stellen GroenLinks en PvdA nu voor de wetswijziging van 2009 terug te draaien. Mocht de aanpak van constructies toch nog een succes worden en ruimte bieden voor verlaging van de tarieven, laten we dan de inkomstenbelasting verlagen in plaats van de erfbelasting.
Werken moet lonen, voor geld erven geldt dat niet.
Lees ook:
Ons erfrecht vergroot de ongelijkheid, echte rijkdom blijft haast onaangeroerd
Grote rijkdom gaat vrijwel onaangeroerd naar volgende generaties, schrijft hoogleraar Bas van Bavel, en voedt daarmee de vermogensongelijkheid. En dat is geen natuurwet, maar een spelregel die wij samen verzonnen hebben.
Om belasting te ontwijken zijn jonge kinderen regelmatig bedrijfseigenaar
Ruim 120 Nederlandse bedrijven hebben een kind van tien jaar of jonger als (mede)-eigenaar. Dit soort baby-bv’s kunnen gebruikt worden voor belastingontwijking of het verhullen van de echte eigenaar.
