We breken een lans voor vergeten conflicten en catastrofes

Voor journalisten is het een paradoxale term: vergeten conflicten. Met enige regelmaat schrijven media door de jaren heen over ‘vergeten conflicten’ in verre oorden, waardoor ze in ieder geval niet écht ‘vergeten’ raken. Maar door de oorlog in Oekraïne en de coronapandemie raakten wel heel veel andere conflicten uit beeld en dat is geen goede ontwikkeling.

Een van de ergste conflicten teistert al tijden Zuid-Soedan. Dit land is verstoken van bijna alles: gezondheidszorg, scholen, goede wegen, perspectief. Alleen wapens zijn er in overvloed. Daarom is het ook een van de gevaarlijkste landen ter wereld, voor gewone burgers die omkomen bij het oorlogsgeweld en voor hulpverleners. Media komen er nauwelijks tot nooit.

Afrika kent meer conflicten die de laatste tijd meer in de vergeethoek belandden: Somalië, Eritrea, Congo, Centraal-Afrikaanse Republiek, Soedan. De lijst is nog veel langer. Door de coronapandemie raakte de bewegingsvrijheid van oorlogsverslaggevers en correspondenten sterk beperkt. De Rohingya uit Myanmar, de dramatische situatie op Haïti of in Venezuela, een paar jaar lang kwamen er beduidend minder reportages over deze conflicten of crises.

De oorlog aan de rand van Europa met Rusland als de nieuwe pariastaat slokte het afgelopen jaar alle aandacht op. Grotendeels terecht, aangezien deze oorlog Europa tot in haar kern raakt en de internationale verhoudingen op z’n grondvesten laat schudden. Maar conflicten en catastrofes elders hebben uiteindelijk ook gevolgen die iedere wereldburger kan raken. Door de focus op Oekraïne kunnen er belangrijke trends aan de aandacht ontsnappen.

Zo verslechterde de toestand van de democratie in Afrika het afgelopen decennium. Uit een onderzoek van de Mo Ibrahim Foundation (opgericht door een in Soedan geboren miljardair die de democratie wil bevorderen) zijn er sinds 2012 liefst 23 couppogingen in Afrikaanse landen ondernomen, min of meer succesvol. Daarmee is Afrika terug in de jaren tachtig, toen staatsgrepen veelvuldig voorkwamen. De coronacrisis heeft de politieke onrust en de greep van dictatoriale overheden op hun burgers nog verergerd.

De oorlog in Oekraïne kan de machtsverhoudingen in de wereld bovendien meer beïnvloeden dan alleen in relatie tot Rusland. China’s macht in de wereld groeit mogelijk nog harder, ook in Afrikaanse en andere Aziatische landen. De Navo-landen hebben ondertussen vooral aandacht voor de gespannen situatie in het oosten van Europa, terwijl de organisatie eerder ook sterk op het Midden-oosten en nog verder gericht was. We kunnen het ons eigenlijk niet permitteren conflicten te ‘vergeten’.