Wat probeert Europa precies te beschermen met die ‘keihard’ bewaakte buitengrenzen?

Onlangs nam het Deense parlement een briljante nieuwe wet aan: migranten die zich aan de Deense grens melden, worden straks naar een locatie buiten Europa gevlogen. Als de asielaanvraag van de migrant daar wordt goedgekeurd mag hij of zij in dat gastland blijven – en dus niet in Denemarken­­. Om welke gastlanden gaat het? De namen Egypte, Eritrea, Ethiopië en Rwanda zijn gevallen. Betrouwbare bakens van vrijheid, mensenrechten en democratie, dat spreekt voor zich.

Dus stel: je ontvlucht als inwoner van de Ethiopische provincie Tigray de staatsterreur die daar wordt gepleegd, het lukt je God weet hoe om Noord-Europa te bereiken, en dan zetten ze je doodleuk op een vliegtuig naar het land waar je juist je leven niet zeker was. Of bij die gezellige buren in Eritrea.

Het ‘keiharde’ migratiebeleid waar Europa door geobsedeerd is, blijkt elke keer weer een tandje keiharder te kunnen. Het is een thema waar je verkiezingen mee wint. Op de mediterrane wateren schenden ondertussen de monsters van Frontex op grote schaal mensenrechten. De Grieken kwamen onlangs aanzetten met een nieuw martelwerktuig: een geluidskanon om vluchtelingen mee op de vlucht te jagen.

Geen oproep tot gratis medelijden

Bij al die keihardheid lijkt niemand zich af te vragen waarom al die mensen het hondsmoeilijke besluit nemen om hun vertrouwde wereld vaarwel te zeggen en elders op zoek te gaan naar een beter leven. Nee, dat is geen oproep tot gratis medelijden. Het antwoord is in praktische zin ook niet zo moeilijk. Kijk alleen maar even naar hoe we tijdens de coronacrisis zonder pardon alle beschikbare vaccins voor de ogen van arme landen weggraaiden – wat hebben die mensen hier toch te zoeken, hm?

Het gaat niet alleen om welvaart of vaccins, er zijn genoeg andere redenen om in zo’n wankel bootje van Turkije naar Griekenland te stappen. Daar begrip voor opbrengen vereist inlevingsvermogen – inlevingsvermogen dat je zelfs niet meer bij o zo barmhartige christelijke politieke partijen hoeft te verwachten.

Laten we maar bij onszelf blijven: wat probeert Europa precies te beschermen met die ‘keihard’ bewaakte buitengrenzen en draconische immigratiewetgeving?

Wat we willen beschermen is een cultuur waarin we door schade en schande hebben geleerd dat iemands religie, iemands mening of journalistieke werk of iemands seksuele voorkeur of geslacht, geen geldige reden is voor onderdrukking, geen geldige reden is om iemand­­ op te sluiten of de kop af te hakken. Wat we willen beschermen is de cultuur van een continent waar we geloven in menselijkheid. En terwijl we die cultuur van menselijkheid – zo pril nog, in veel gevallen pas decennia oud – proberen te beschermen met meedogenloos grensbeleid, verliezen we in de strijd precies datgene wat we proberen te beschermen. We knijpen dat tere sieraad­­ fijn in ons boze, egoïstische knuistje.