opinie
Volwassenen moeten nu écht aan de kinderen denken en roetveegpieten accepteren
Vasthouden aan de traditionele Zwarte Piet is niet in het belang van kinderen, maar een knieval voor behoudende volwassenen, meent publicist en mediawetenschapper Reza Kartosen-Wong.
Activisten die strijden vóór het behoud van het traditionele uiterlijk van Zwarte Piet zeggen dit te doen ‘voor de kinderen’. Maar juist kinderen hebben weinig problemen met aangepaste pieten. Pro-zwartepietactivisten, intochtcomités, de NTR en anderen die krampachtig vasthouden aan volledig zwart geschminkte pieten ‘in het belang van het kinderfeest’, moeten nu eindelijk eens écht aan de kinderen denken en roetveegpieten accepteren.
Jerry Afriyie, Sylvana Simons, Sunny Bergman en vele andere Nederlanders die pleiten voor roetveegpieten worden door met name (radicaal) rechtse media en pro-zwartepietactivisten gedemoniseerd en geframed als ‘boos’ en ‘gevaarlijk’ en zelfs in verband gebracht met terrorisme. Dat is volkomen onterecht. Juist zij zijn bezorgde ouders die een inclusief sinterklaasfeest voor álle kinderen voor ogen hebben. Hun zorgen over de raciale karikatuur Zwarte Piet en de negatieve gevolgen daarvan voor de samenleving, en kinderen in het bijzonder, zijn legitiem.
Wetenschappelijk onderzoek toont aan dat kinderen al voor hun vijfde levensjaar gevoelig zijn voor sociale waardeoordelen en die soms ook overnemen. Hierdoor vertonen ze soms impliciete raciale vooroordelen. Dit wordt mede gevoed door het stereotiepe beeld van Zwarte Piet in media en cultuur.
De raciale karikatuur Zwarte Piet draagt dus bij aan de vorming en bevestiging van negatieve waarderingen van mensen met een donkere huidskleur. De gevolgen zijn niet alleen symbolisch, maar ook materieel. Kinderen kunnen andere kinderen met een donkere huidskleur uitschelden voor Zwarte Piet en belachelijk maken, wat ook veelvuldig gebeurt.
Sterker, ik ben als kind zelf uitgescholden voor Zwarte Piet en sommige jonge kinderen waren bang voor mij. Op mijn witte Amstelveense basisschool was ik, van Aziatische komaf, een van de weinige niet-witte kinderen en dus een van de Zwarte Pieten van dienst. Toen er meer kinderen van Surinaamse komaf naar mijn school kwamen en de aandacht naar hen verschoof, werden zij gepest en deed ik mee.
Pepernoten
Het pesten en belachelijk maken van mensen met een donkere huidskleur door ze te associëren met de figuur Zwarte Piet is overigens niet voorbehouden aan kinderen. Volwassenen maken zich daar ook schuldig aan, denk bijvoorbeeld aan de redactiechef van RTL Nieuws die ooit pepernoten op het bureau van presentatrice Diana Matroos legde met de denigrerende woorden ‘voor de enige echte Zwarte Piet op de redactie’.
Dat dit leidt tot pijn en verdriet is evident. Het zou genoeg reden moeten zijn om het uiterlijk van Zwarte Piet te veranderen zodat alle kinderen (en volwassenen) het sinterklaasfeest zorgeloos kunnen vieren. Toch houden intochtcomités, pro-zwartepietactivisten en vele (groot)ouders krampachtig vast aan traditionele Zwarte Pieten. Maar de kinderen zélf zouden geen problemen hebben met roetveegpieten, zoals ontwikkelingspsychologen onlangs in verschillende media uitlegden. Voor hen blijft het een magisch verhaal waar roetveegpieten vanwege de schoorstenen goed in passen. Kijk maar: de roetveegpieten in onder andere Amsterdam en Utrecht konden rekenen op een warm onthaal van blije kinderen.
Sinterklaasjournaal
Vasthouden aan een traditionele Zwarte Piet gebeurt dus niet in het belang van kinderen, maar van volwassenen die moeite hebben met veranderingen. De aanwezigheid van een volledig zwart geschminkte piet in het Sinterklaasjournaal kan dan ook worden gezien als een knieval voor oudere, conservatieve Nederlanders die zich wentelen in nostalgie en slachtofferschap. Wie de belangen van kinderen voorop heeft staan, accepteert roetveegpieten als vervanging voor alle traditionele pieten. Pas dan is er sprake van een sinterklaasfeest waar álle kinderen zorgeloos van kunnen genieten.
Lees ook:
Vier achtstegroepers over Zwarte Piet: ‘Grote mensen doen alsof ze kleine kinderen zijn’
Tijdens de intocht in Zaanstad pakten demonstrerende voor- én tegenstanders weer hun moment. Wat vinden kinderen eigenlijk van deze heisa? Vier achtstegroepers uit Breda en Bavel over Zwarte Piet.
Zwarte Piet volgens zwarte denkers: ‘Zwart, wit, álle Nederlanders hebben gefaald’
Sinterklaas is dit jaar met zijn pietengearriveerd in een verscheurd Nederland. Trouw vroeg drie zwarte denkers hoe zij tegen dit gepolariseerde debat aankijken.