VN-rapporteur ging te kort door de bocht

En opnieuw krijgt Nederland een ferme uitbrander van een VN-rapporteur. Zes jaar geleden schreef het VN-Comité voor de Uitbanning van Rassendiscriminatie dat er een einde moest komen aan de zwartepietentraditie, in 2019 bekritiseerde een VN-rapporteur het nikabverbod. Dit keer neemt de speciale VN-rapporteur van martelingen en onmenselijke praktijken, Nils Melzer, het hardhandige optreden van de politie bij een demonstratie in maart vorig jaar onder vuur.

Op Twitter deelde Melzer afgelopen week enkele filmpjes van het politieoptreden, die hem waren toegestuurd. Wat hij daarop zag, bestempelde hij als ‘martelpraktijken’ en ‘de walgelijkste voorbeelden van politiegeweld sinds George Floyd’, de Amerikaanse zwarte man die door politiegeweld om het leven kwam. Hij riep op tot vervolging van deze agenten en hun superieuren.

Wie de filmpjes bekijkt, krijgt het koud om het hart. Een hond heeft zich vastgebeten in een demonstrant, agenten slaan met wapenstokken in op een demonstrant die op de grond ligt.

Maar het gaat om korte fragmenten van verschillende demonstraties. We weten niet wat er aan dit optreden vooraf ging of hoe het uiteindelijk afliep. Feit is dat het Openbaar Ministerie onderzoek doet naar het optreden van twee agenten tijdens de demonstratie op het Malieveld.

Intussen had hij de Nederlandse politie al in een kwaad daglicht gesteld

Melzer, die kan worden beschouwd als een ervaren VN-rapporteur en hoogleraar internationaal recht in Schotland en Zwitserland is, twitterde zonder deze context te kennen. Twee dagen later moest hij, wederom op Twitter, door het stof. Hij bedankte de politie voor de bevestiging dat de agenten worden vervolgd. Maar intussen had hij de Nederlandse politie al in een kwaad daglicht gesteld en zich de woede van politiebonden op de hals gehaald.

Melzers grote woorden keren zich nu tegen hem. Begrijpelijk, want de mening van een onafhankelijk VN-rapporteur weegt zwaar. Als die niet sterk onderbouwde opinies op Twitter gooit, heeft dat grote consequenties, zeker in een land waar een klein deel van de bevolking de strijd met de politie bewust opzoekt. Melzer had zich beter moeten laten informeren voor hij met zijn standpunt naar buiten trad.

Dat neemt niet weg dat het de moeite waard is goed te luisteren naar het signaal dat Melzer afgeeft. Buitenproportioneel geweld door agenten is een ernstig vergrijp in onze rechtsstaat. De verontwaardiging die een buitenstaander als Melzer laat zien, zou ons aan het denken moeten zetten. Net zoals de zwartepietendiscussie zes jaar geleden in een stroomversnelling raakte toen de VN-rapporteur zout in die wond strooide.