Vanwege onderwijskwaliteit én welzijn van leerlingen is paternalistisch optreden gerechtvaardigd en gewenst. Dus schoolbesturen, verbied mobieltjes, stelt Anders Schinkel, hoofddocent theoretische pedagogiek aan de VU.
Moet de overheid mobiele telefoons op school verbieden of niet? Die vraag houdt de gemoederen in onderwijsland momenteel sterk bezig. Maar logischerwijs gaat er een andere vraag aan vooraf: is het een goed idee om mobieltjes uit het onderwijs te weren of niet?
Ook zonder empirisch onderzoek kun je raden dat wanneer leerlingen hun mobieltje in de broekzak hebben in de klas, dit de concentratie sterk zal doen afnemen. Het is alsof er iemand naast je zit die om de minuut zegt: “Hé, moet je kijken! Dit is grappig, man!” Of: “Dit mag je niet missen! Check even wat je vrienden aan het doen zijn!” Probeer dan nog maar eens bij de les te blijven.
Inmiddels is er aardig wat empirisch onderzoek dat zulke redelijke vermoedens bevestigt: op scholen in het Verenigd Koninkrijk waar een telefoonverbod werd ingesteld, gingen de cijfers van bijna de helft van de leerlingen omhoog, meldde de NOS afgelopen maand. Bovendien komt een mobieltjesverbod de sfeer in de school ten goede en leidt het tot meer en leuker contact tussen leerlingen. In Frankrijk, waar sinds 2018 een mobieltjesverbod op school bestaat, zijn dan ook zowel leerlingen als leraren enthousiast, was te zien op RTL Nieuws.
In Nederland zijn er niet alleen schoolbesturen die zich verzetten tegen een verbod van overheidswege, maar ook schoolbesturen die mobieltjes zelf niet willen verbieden op school. Twee argumenten komen steeds terug in het debat:
- We moeten leerlingen er verantwoordelijk mee leren omgaan;
- Mobieltjes zijn soms nodig.
Ook seks op school?
Deze argumenten zijn ronduit zwak. Scholen moeten bijvoorbeeld ook aan seksuele opvoeding doen, omdat leerlingen zich op seksueel gebied verantwoordelijk moeten leren gedragen. Is dat een reden om seks op school te introduceren of tolereren? Evident niet. En moet er in de kantine misschien alcohol geschonken gaan worden, zodat leerlingen verantwoordelijk leren omgaan met drank? Lijkt me ook niet. Het is een goed idee om leerlingen te helpen verantwoordelijk om te gaan met mobiele telefoons (wat dat ook precies betekent), maar daarvoor is het niet nodig dat ze in de klas of zelfs maar in de school aanwezig zijn.
Ten tweede is het verantwoordelijkheidsargument blind voor de realiteit: het is overduidelijk dat verantwoordelijk (als dit in ieder geval betekent: met mate) met mobiele telefoons omgaan voor veel jongeren nog een te grote opgave is. De mobiele telefoon werkt, zoals Kirschner en Peters al schreven in deze krant, gewoon enorm verslavend en heeft daarnaast verscheidene andere negatieve psychische effecten. We helpen leerlingen het beste er verantwoordelijk mee om te gaan door een ruimte te scheppen waar ze van hun telefoons gescheiden worden.
Het idee dat mobieltjes nodig zouden zijn voor het onderwijs is eveneens absurd. Er is nooit een didactisch probleem ervaren waarvoor het mobieltje eindelijk de oplossing bood. Natuurlijk is het mogelijk dat het desondanks interessante mogelijkheden biedt, maar dat geldt voor zoveel dingen. De vraag is of de bescheiden voordelen die het mobieltje af en toe kan bieden in het onderwijs, opwegen tegen de evidente nadelen.
Angst voor impopulariteit
De argumenten die schoolbesturen aandragen tegen het weren van mobieltjes uit de klas zijn zo zwak dat je je gaat afvragen of het wel hun werkelijke redenen zijn. Zou het niet eerder een angst voor het nemen van een mogelijk impopulaire maatregel zijn? Die angst zou waarschijnlijk ongegrond blijken, gezien de ervaringen elders, want leerlingen ervaren daar zelf de voordelen.
Hoe dit ook zij, onder het mom van het stimuleren van eigen verantwoordelijkheid schuiven schoolbesturen hun verantwoordelijkheid voor de onderwijskwaliteit én het welzijn van hun leerlingen af. Dit is echter een punt waarop paternalistisch optreden gerechtvaardigd en gewenst is.
Anders Schinkel is universitair hoofddocent theoretische pedagogiek aan de Vrije Universiteit in Amsterdam.
Lees ook:
Op onze smartphones leren we het meest, dus een verbod op school is niet slim
De opgroeiende generatie heeft recht op het beste onderwijs met de beste technologische middelen. Met een smartphoneverbod zouden we hen dat recht ontzeggen, betoogt pedagoog en mediadeskundige Daniël Lechner.
Geen mobieltjes in het klaslokaal. Ze zijn veel te verslavend
Mobiele telefoons zijn verslavend. Alle reden ze te verbieden op scholen, vinden P.A. Kirschner en René Peters.
