Column
Verandering via feestjes? Nee, die eis je op
Mag jij dat wel?! Mijn vriendin, die bijna van haar stoel stuiterde van zowel opwinding als bezorgdheid, legt meteen de vinger op de zere plek: mag een journalist aan een demonstratie meedoen?
Protesten tegen racisme, homofobie en islamofobie: ik steun ze. Op sociale media deel ik beelden van dappere mensen die door weer en wind de barricades opgaan. Maar ik sta er zelf nooit tussen. 'Dat botst met mijn beroepsethiek', was mijn handige excuus om weg te blijven. Want als journalist moet ik 'neutraal' zijn.
Terwijl ik weet dat neutraliteit een mythe is. Wie bepaalt bovendien wat neutraal is in dit land? Zoals bij elke normbepaling is dat de machtigste groep: witte mannen uit een zekere sociale klasse. En wat als je - u ziet mijn beeltenis - daar het compleet tegenovergestelde van bent? Dan besluit je op een zondagochtend eens niet laf te doen en naar een betoging tegen politiegeweld te gaan in een week dat video's van op zwarte burgers schietende agenten opnieuw een oververhitte Amerikaanse zomer beloven.
Eerste schooldag
Ik vind het spannend, mede door de opgewonden vriendin. Als een brugklasser die op de eerste schooldag voor de zekerheid alle boeken meetorst, ben ik overdreven voorbereid: ik draag sneakers onder mijn jurk voor het geval ik het bij escalatie op een rennen moet zetten.
Buitenlandredacteur Seada Nourhussen vervangt deze zomer James Kennedy en Nelleke Noordervliet als columnist.
Maar ik tref een lieflijke sit-in van een paar honderd zielen op de Dam. Oude, jonge, witte en zwarte mensen, hetero- en homoseksuelen, validen en invaliden en moeders met pasgeboren baby's hebben zich in de zon verzameld om te strijden voor de vele niet-witte dodelijke slachtoffers van politieoptreden in zowel de Verenigde Staten als Nederland. De sfeer is ernstig, maar gemoedelijk. Je zou zelfs kunnen zeggen: gezellig.
'No justice, no peace!'
Naast de van Black Lives Matter geleende leuzen als 'Don't shoot', zijn er borden met foto's van de door Nederlandse agenten omgekomen Mitch Henriquez (42, in 2015 gestorven door een nekklem), Rishi Chandrikasing (17, in 2013 doodgeschoten) en Ihsan Gürz (22, in 2011 overleden in een cel). De agenten zijn of vrijgesproken of (nog) niet veroordeeld. 'No justice, no peace!', wordt er gescandeerd met honderden vuisten in de lucht. Ik hef mijn vuist wat onwennig mee, maar voel wel het belang van dit onbevreesde gebaar. Met overtuiging roepen moet ik nog oefenen.
Tegen de verkeersherrie in houden organisator Anna Hammond en rapper en docent Gideon Everduim speeches over racisme en kapitalisme. De eerst kleine bijeenkomst was spontaan uitgedijd; tijd om een megafoon te regelen was er niet. Juist die knulligheid geeft het protest een ontroerend en oprecht karakter. Een initiatief van onderop met een duidelijk doel: gerechtigheid voor de slachtoffers en systeemverandering.
Contrast
Wat een contrast met de nu al populaire, maar in vaagheid uitblinkende campagne Ieder1 onder aanvoering van acteur Nasrdin Dchar. Ieder1 ('Iedereen' dus) is een stichmet als doelstelling 'de eenheid in de samenleving te bevorderen en voorts alles wat daarmede in de meest uitgebreide zin van het woord verband houdt of daartoe bevorderlijk kan zijn.'
Dchar en een groep creatieve ondernemers willen op 25 september een grote parade van de Amsterdamse Bijlmer naar het Museumplein organiseren om 'een deken van positiviteit' over Nederland te leggen. Daar hebben ze wel 100.000 euro voor nodig, anders wordt er geen stap gezet.
Maar sinds wanneer kost een mars geld? En wat is het doel? Systeemkritiek of woorden als 'racisme' worden angstvallig vermeden; dat is vast niet 'positief'.
Holle frasen
Juist door de holle frasen die deze campagne sieren - 'diversiteit vieren' en 'samen sterk' - stromen de donaties binnen, van 500 euro van fotograaf Erwin Olaf, tot 1000 euro van onbekenden. "Wat een goed idee, maar wat gaan we doen met dat geld?", vraagt iemand zich pas ná donatie af. Het geld blijkt naar onder meer Dixie-toiletten en podia te gaan; de mars eindigt dus in een festival. Want onrecht is erg, maar het moet wel gezellig blijven.
Ieder1 wordt een feelgood-feest, maar zal voor mensen wier leven door onderdrukking en ongelijkheid wordt verlamd niks veranderen. Voor verandering moet je zaken blootleggen, niet bedekken onder een deken. Hoe positief die ook is. Verandering is geen feestje, je eist haar op. Met luide stem en opgeheven vuist. En ik weet nu: dat kan heel gezellig zijn en kost geen cent.
