Veel schoolgebouwen voldoen niet aan de eisen van deze tijd. De huidige bijdrage van het Rijk schiet tekort, stelt Anko van Hoepen van de PO raad, mede namens VO-raad, VNG, Bouwend Nederland en Techniek NL*.
Alle politieke partijen zijn het over één ding eens: goed onderwijs is belangrijk. Goed onderwijs vraagt om goede schoolgebouwen. Het merendeel van de leerlingen in het primair en voortgezet onderwijs krijgt les in gebouwen waarvan het binnenklimaat onder de maat is. Hun leerprestaties zijn aantoonbaar minder en het ziekteverzuim onder leraren is hoger.
Tachtig procent van de schoolgebouwen voldoet niet aan de huidige eisen voor licht, lucht, geluid en temperatuur. Bijna geen enkele voldoet aan de klimaatdoelstellingen voor 2050. Bovendien zijn veel van deze gebouwen niet geschikt om passend en inclusief onderwijs te verzorgen. Schoolbesturen en gemeenten investeren in gezonde, duurzame en toekomstbestendige scholen, maar hebben onvoldoende middelen om de opgelopen achterstand in te halen. Extra investeringen zijn noodzakelijk.
Minister Slob heeft vorig jaar opdracht gegeven voor een Interdepartementaal Beleidsonderzoek (IBO) Onderwijshuisvesting. De uitkomsten onderstrepen de ernst van het probleem en de noodzaak de slechte schoolgebouwen aan te pakken. Daar hangt wél een prijskaartje aan: de ambtenaren becijferden dat er jaarlijks 730 miljoen euro extra nodig is om de scholen in 30 jaar op orde te brengen. Deze conclusie sluit aan bij de zorgen die schoolbesturen en gemeenten al jaren uiten.
Het Klimaatakkoord bevat duidelijke ambities: de energiehuishouding van schoolgebouwen moet voldoen aan de doelen. Veel scholen hebben een lange weg te gaan: 31 procent heeft het laagste energielabel G. Ter vergelijking: kantoren hebben vaak label C of beter. De komende 30 jaar moeten ieder jaar 310 scholen worden vernieuwd of gerenoveerd, dat zijn er nu 124. Het tempo moet fors omhoog om op tijd alle scholen gezond, veilig, energieneutraal, fris, aardgasvrij, functioneel en toegankelijk te maken.
Duurzame gebouwen leiden tot minder ziekteverzuim
Zowel schoolbesturen als gemeenten krijgen geld van het Rijk voor schoolgebouwen. Gemeenten zijn verantwoordelijk voor nieuwbouw en uitbreiding, schoolbesturen voor exploitatie, onderhoud en kleine aanpassingen. De bekostiging door het Rijk is niet toereikend en niet realistisch. Schoolbesturen geven gemiddeld 15 procent meer uit aan onderwijshuisvesting dan wat zij hiervoor van het Rijk ontvangen. De vergoeding aan de gemeenten is niet meegegroeid met de stijgende bouwkosten van de afgelopen jaren.
Bovendien kampen gemeenten met ernstige tekorten in het sociaal domein. Over de oplossing hiervoor moet de VNG eerst overeenstemming hebben met het Rijk voordat het urgente probleem van de schoolgebouwen kan worden aangepakt. Noodzakelijke investeringen hierin zijn nu niet haalbaar voor veel gemeenten.
Het is goed dat in Nederland hoge eisen worden gesteld aan onderwijs én schoolgebouwen. Scholen moeten duurzaam zijn, ruimte bieden aan meer bewegingsonderwijs en geschikt zijn voor passend onderwijs. Het onderwijs van nu vraagt om meer flexibel gebruik van het schoolgebouw, met ruimte om klassikaal en in kleine groepjes te werken. Het Rijk moet zorgen voor realistische bekostiging zodat de gebouwen passen bij de eisen die aan onderwijs worden gesteld. Ook moet er een inhaalslag worden gemaakt om verouderde scholen op het gewenste niveau te krijgen en de klimaatdoelstellingen te behalen.
Gemeenten en schoolbesturen willen en moeten met het Rijk heldere programmatische afspraken maken over wie waarvoor verantwoordelijk is om de huidige impasse over de vervangings- en renovatieopgave te doorbreken. Duurzame gebouwen, waarin het gezond en fijn is om te leren en werken, leiden tot een hoger leerrendement en minder ziekteverzuim. Het nieuwe kabinet kan ervoor zorgen dat gemeenten en schoolbesturen fors kunnen investeren, zodat verder gebouwd kan worden aan goed onderwijs voor alle kinderen.
* Mede-auteurs zijn: Leonard Geluk (VNG), Hein van Asseldonk (VO-raad), Maxime Verhagen (Bouwend Nederland), Doekle Terpstra (Techniek NL).
Lees ook:
Juist de school die opknapbeurt het meeste nodig heeft, grijpt naast ventilatiesubsidie
Verouderde scholen waarvoor de gemeenten nog geen plannen hebben, zullen nog jaren moeten wachten op subsidie voor goede ventilatie.
De scholen heropenen, maar het ventilatievraagstuk is nog niet opgelost
Volgens het kabinet kan het voortgezet onderwijs worden heropend. Ondertussen hecht het RIVM steeds meer belang aan ventilatie. Is het ventilatievraagstuk al opgelost?
