Vaccinleveranties aan de EU zijn niet het enige dat telt

Voortdurend ontstaat er een zurige sfeer rond de levering van vaccins aan landen in de Europese Unie, met name door het bedrijf AstraZeneca. Dus als er in Italië bijna 30 miljoen doses in een magazijn klaarliggen, naar verluidt voor de export naar Groot-Brittannië, komt gelijk de vraag op tafel waarom dat bedrijf niet ook zijn leveranties aan de EU op peil brengt – en waarom de Europese Commissie dat niet afdwingt. Zeker als in Groot-Brittannië de vaccinatie inmiddels zo ver is gevorderd dat EU-landen misschien wat meer prioriteit kunnen krijgen.

De zurige sfeer is begrijpelijk, want de noodzaak tot massale vaccinatie staat buiten kijf. In vrijwel alle EU-landen zijn de lockdowns recent aangescherpt, ligt het openbare leven grotendeels stil en blijft de druk op de zorg ongekend hoog. De economische en sociale schade is immens. Hoe eerder de beschermende werking van de vaccins kan worden benut, hoe beter. En in die race tegen de klok telt iedere dosis.

Toch is enige relativering wenselijk. Het blijft hoe dan ook ongekend dat er zo snel zo veel vaccins beschikbaar zijn gekomen tegen het coronavirus. Ook fabrikant Janssen kan nu op grote schaal gaan leveren. En natuurlijk valt het te betreuren dat de Europese Commissie kennelijk onvoldoende harde afspraken kon maken met AstraZeneca. Maar vanuit Nederlands perspectief is het goed dat de Commissie hier bovenop zit, want in het machtsspel rond de vaccins zou Nederland alleen heel weinig in de melk te brokkelen hebben.

Covax-programma

Het zurige vaccingeruzie krijgt helemaal iets wrangs in een nog breder perspectief. Buiten de EU en andere rijke landen als Israël, Groot-Brittannië en de VS, komt het vaccineren namelijk nauwelijks op gang. Willekeurig voorbeeld: pas deze maand kon Moldavië beginnen, na een schenking van enkele tienduizenden doses door Roemenië en een levering vanuit het Covax-programma van de Wereldgezondheidsorganisatie WHO. En zo zijn er veel voorbeelden. Het Covax-programma moet bijna honderd landen helpen die het geld en de macht ontberen om vaccins te kopen, laat staan dat ze ruzie kunnen maken over het uitblijven van leveranties.

De Europese Commissie meldde gisteren dat de aangetroffen vaccins in Italië ook bestemd blijken voor datzelfde Covax-programma. Een programma dat de EU, terecht, met miljarden sponsort. Want we moeten goed voor ogen houden dat we staan voor een wereldwijde vaccinatie-opgave, ook om te voorkomen dat het virus met een omweg in gemuteerde vorm de EU-landen later opnieuw treft. Enige zurigheid over haperende leveranties en imperfecte vaccinatieprogramma’s valt best te begrijpen, maar vol inzetten op goede wereldwijde samenwerking is in deze strijd veel vruchtbaarder.